Kiedy synowie podro�li, odezwa� si� pewnego dnia najstarszy z nich, Pawe�: � Trzeba nam p�j�� w �wiat, obaczy�, jak tam ludzie �yj�...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

� Mo�emy przecie� wyuczy� si� jakiego zawodu, zarobi� troch� grosza � dorzuci� Kuba � w domu niczego nie wysiedzimy. � A czym�e to chcia�by� by�, synku? � zapyta� ojciec Paw�a. � Chcia�bym zosta� m�ynarzem. M�ynarz ma zawsze chleb i pieni�dze. Sami ludzie przynosz� mu do domu. � A ty, Kubolku? � zwr�ci� si� ojciec do �redniego. ~ 72 ~ � Ja chcia�bym by� rze�nikiem, bo rze�nik ma zawsze mi�so i kie�basy. Pieni�dzy te� mu nigdy nie brak. Janka nikt nie pyta�, czym chcia�by zosta�. Tylko matka jako� tkliwiej spogl�da�a na niego � i to wszystko. Nied�ugo po tej rozmowie zabrali si� rodzice do przygotowania obydwu syn�w w drog�, w nieznany i pe�en tajemniczego uroku �wiat, o kt�rym m�odzi marzyli od dawna. Kiedy Janek zobaczy� te przygotowania, odezwa� si� g�o�no: � Ja te� chc� we �wiat. Nie pragn� bogactwa, bo i c� mi po nim. Ale chcia�bym wiele, wiele umie�. M�g�bym przecie� i innym pomaga�. Nikt go jednak nie s�ucha�. Wi�c zacz�� sam zbiera� po kryjomu niedojedzone i wysuszone resztki chleba i sk�ada� je cierpliwie do rowka w stodole. Pewnego wieczoru us�ysza� Janek, jak bracia zapewniali rodzic�w, �e powr�c� za dwa lata i ka�dy z nich przywiezie dla matki podarunek od swej narzeczonej. Nast�pnego ranka, kiedy Pawe� i Kuba opu�cili dom, zarzuci� i Janek sw�j worek na plecy i tak jak sta�, w lichym odzieniu, nie zauwa�ony przez nikogo, ruszy� za bra�mi w �wiat. Dogoni� ich na, skraju lasu. Bracia zatrzymali si� zdziwieni. � A ty dok�d ? � zapyta� Pawe�. � Za wami... w �wiat � odpowiedzia� spokojnie Janek. � Czy� do reszty zg�upia� ? W takim odzieniu chcesz i�� w �wiat ? � kpi� Kuba. � A kt� we�mie na s�u�b� takiego obszarpa�ca ? Chyba rakarz, i to nie wiem. � Wracaj nazad, chuderlaku! Ino wstyd nam zrobisz mi�dzy lud�mi � powiedzia� stanowczo Pawe�. � Je�eli natychmiast nie wr�cisz da domu, wsadzimy ci� do tego worka, co go niesiesz, i uwi��emy na drzewie. B�dziesz wisia� tak d�ugo, a� ci� wilki zjedz�. Ruszaj precz! � wrzasn�� Kuba i zbli�y� si� z zaci�ni�tymi ku�akami do Janka. Janek cofn�� si� kilka krok�w. Stoj�c patrzy� smutnymi oczyma za odchodz�cymi bra�mi, kt�rzy jeszcze z daleka grozili mu pi�ciami. Gdy znikli za zakr�tem, ruszy� lich� dro�yn� prowadz�c� w las. Le�na droga, miejscami piaszczysta, to znowu kamienista, stawa�a si� coraz w�sza i coraz lichsza. Wreszcie zgubi�a si� w g�stwinie. Dalej trzeba by�o posuwa� si� steczkami wydeptanymi przez sarny, dziki i jelenie. Janek szed� odwa�nie naprz�d i tylko co jaki� czas , i 73 przystawa�, �eby omin�� zwalone przez burze le�ne olbrzymy lub chwil� odpocz��. Powoli wyczerpywa�y si� zapasy chleba i Janek musia� do�ywia� si� le�nymi jagodami, kt�re znajdowa� na polach. Sypia� na mchu albo na pos�aniu z ga��zi. Skoro �wit zrywa� si� i w�drowa� dalej. Z ka�dym dniem wi�kszy ogarnia� go l�k, gdy� puszcza stawa�a si� coraz bardziej tajemnicza i gro�na. Jag�d w cienistym lesie by�o teraz mniej. G��d bardziej dokucza�. Ci�gn�� wi�c Janek zm�czone nogi, daremnie wypatruj�c wyj�cia z ogromnego boru. Wreszcie os�ab� zupe�nie. Dowl�k� si� do zwalonego pnia olbrzymiej sosny i usiad� na nim wyczerpany i bezradny. Tajemnicze cienie rozczapierzonych konar�w powalonego przez burz� drzewa olbrzymia�y w mroku dogasaj�cego dnia. Zmierzch szybko zapada�. �Przyjdzie mi pewnie tu zosta� na zawsze" � pomy�la� Janek. Opar� zm�czone plecy o chropowaty konar sosny. Przytuli� sko�atan� g�ow� do �ywicznej kory i zapatrzy� si� w migoc�ce gwiazdy wypatruj�c w�r�d nich dogasaj�cej swojej. Wtem zaszumia�o co� w powietrzu i zawis�o na ga��zi � tu� nad jego g�ow�. Przel�k� si� Janek. Przywar� mocniej do pnia. Nat�onym s�uchem �owi� gro�n� cisz�. � E, to mi si� tylko przewidzia�o � mrukn�� do siebie. Nagle podejrzany szelest powt�rzy� si� znowu. Tym razem Janek pos�ysza� wyra�ne wo�anie: � P�jd�... P�jd�... Chcia� zerwa� si� z miejsca, ale nie m�g�. Strach odebra� mu resztk� si�. Tajemniczy g�os odezwa� si� znowu: � P�jd�... P�jd�... D�wign�� si� z trudem. Ciekawo�� przemog�a strach. Przetar� za�zawione oczy r�kawem, ale nie m�g� nic wypatrzy� w ciemno�ci, kt�ra zalega�a dooko�a. Obola�e nogi jakby przyros�y do ziemi. Po chwili z ciemno�ci dobieg� znowu ten sam tajemniczy g�os: � P�jd�... p�jd�... Patrzy Janek w stron�, sk�d dochodzi g�os, wytrzeszcza oczy... Ej, co to? Jakie� �wiate�ko?! Opieraj�c si� o ga��zie i pnie drzew posuwa si� wolno w kierunku �wiat�a, jak urzeczony. Za chwil� wydostaje si� na polan�, gdzie ku swemu ogromnemu zdziwieniu dostrzega male�k� chatk�, z kt�rej bije przez okno dziwny blask. Podchodzi wi�c �mia�o bli�ej i zagl�da do wn�trza. ~ 74 ~ � Niech b�dzie pochwalony � wyszepta� przyciszonym g�osem. Na pozdrowienie nikt nie odpowiada. W izbie nie ma nikogo. Tylko w rogu ko�o kominka siedzi na at�asowej poduszce male�ka �abka i bystrymi oczkami spogl�da na przyby�ego. Janek, kt�ry bardzo zwierz�ta lubi�, podszed� ostro�nie, by j� pog�aska�. � Czego sobie �yczysz, dobry ch�opcze ? � odezwa�a si� niespodzianie ludzkim g�osem. Janek z wielkiego zdumienia nie m�g� wym�wi� ani s�owa. Wtedy �abka odezwa�a si� znowu: � Powiedz, czego potrzebujesz i po co tu przyszed�e� ? No, siadaj � wskaza�a na male�ki taboret ko�o kfcminka. Po chwili Janek opowiedzia� ca�� sw� histori�. � Bracia moi poszli w �wiat szuka� szcz�cia � ko�czy� � poszed�em tedy z nimi i ja. Pomy�la�em sobie, �e cho� nazywaj� mnie g�upim, przecie i ja mog� si� czego� nauczy� i znale�� szcz�cie. � To dobrze, �e tu trafi�e� � odezwa�a si� �abka. � Podobasz mi si�. Zosta� u mnie na s�u�bie. Je�eli b�dziesz pilny i poj�tny, mo�esz si� r�wnie� wielu rzeczy nauczy�. O, widzisz... tam w k�cie na stoliku stoi przygotowane jedzenie. Jedz, bo� pewnie g�odny. 75 Jankowi nie trzeba by�o tego dwa razy powtarza�. Jad�, ino mu si� uszy trz�s�y. Gdy nasyci� g��d, usiad� znowu na taboreciku i zapyta�: � A co ja mam na tej s�u�bie robi�? Nie wiem, czy potrafi�. � Nie b�dziesz mia� ci�kiej roboty, bo i si� masz niewiele. Obnie-siesz mnie codziennie na tej poduszce po izbie i dooko�a mojego gospodarstwa, kt�re rano starannie obrz�dzisz. � To wszystko ? � zdziwi� si� Janek. � Na pocz�tek wszystko � odpowiedzia�a �abka. � Musisz jednak by� bardzo uwa�ny, dok�adnie wykonywa� moje polecenia. No i c�, zgadzasz si�? � Oj, zgadzam si�! � odrzek� uradowany Janek