Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Z kolei istnieją rozbieżności w kategoriach: z miłości (65,1% i 72,7%), w celu zaspokojenia swych potrzeb seksualnych (57,7% i 67,3%), bo zakazane nęci (17,5% i 24,7%), dla korzyści (3,1% i 7,3%). Dokonując szczegółowej analizy tego pytania w zależności od zmiennych niezależnych, takich jak wiek, płeć, klasa szkolna, wykształcenie ojca respondenta oraz miejsce zamieszkania, stwierdzić można, że współżycie seksualne w percepcji młodzieży szkolnej podejmowane jest najczęściej z miłości, z tym że: a) najczęściej uważają tak osoby w wieku 18 i 19 lat, b) nie ma istotnych różnic w zależności od płci, c) uważają tak najczęściej uczniowie klas IV, d) respondenci, których ojciec ma wykształcenie wyższe lub średnie ogólne, e) pochodzący z Rzeszowa lub z miasta w województwie rzeszowskim. 4. Pojęcie seksu bez miłości W kulturze europejskiej przyjęło się, że miłość i seks są blisko ze sobą związane. Ale przecież seks nie może zaspokoić potrzeby miłości, tak jak miłość nie uczyni zadość potrzebom seksualnym. Poza tym osoba, która kocha powinna zaspokoić i inne potrzeby, nie tylko seksualne, a także miłość jest nieseksualna. Oznacza to, że seks ma podłoże hormonalne, jest cielesny i wymaga kontaktu fizycznego, przy czym można pożądać całkiem obcej osoby. Miłość z kolei nie ma biologicznych korzeni, jest abstrakcyjna, emocjonalna, nie wymaga kontaktu fizycznego, jest wybiórcza, skierowana najczęściej na jedną lub kilka osób, osób które się zna, celem jej jest rozwój bliskości. Miłości nie można na nikim wymusić, może za to trwać tak długo jak długo żyje człowiek, jest niezależna od wieku i kondycji fizycznej. Uzupełnieniem przedstawionych poprzednio wyników może być odpowiedź respondentów na następujące pytanie: co myślisz o seksie bez miłości. Pytanie miało charakter otwarty i respondenci w odpo- Zachowania seksualne młodzieży szkolnej miasta Rzeszowa 215 więdnie miejsca mogli wpisywać swe spostrzeżenia i uwagi. Odpowiedzi skategoryzowane zostały na podstawie wypowiedzi na następujące grupy: a) że jest mało wartościowy, b) że jest to zwykły atawizm, zachowanie zwierzęce, c) że jest to coś naturalnego, d) że nie daje żadnej przyjemności, e) że wynika z ciekawości, poszukiwań, f) inne. Przykładowymi wypowiedziami mogłyby być następujące: "myślę, że seks bez miłości nie ma sensu" (K- 18), "nie powinien istnieć, jest wtedy jedynie metodą zaspokojenia instynktów" (K 18), "myślę, że seks bez miłości odbywa się tylko dla zaspokojenia swojego popędu płciowego" (M 18), "może być, jeśli czemuś służy" (M 19), "bez sensu, chyba że się jest na imprezie i po alkoholu" (M 17), "seks powinien być atrybutem miłości" (K 16). Pod kategorią "inne" ukryto wypowiedzi określone jednym słowem, np: akceptuję, okropne, wskazany, jest mi to obojętne itp. Te przykładowe wypowiedzi pokazują pewną specyfikę wypowiedzi respondentów. Należało później wypowiedzi te skategoryzować, aby możliwe było stworzenie pogrupowanych wypowiedzi. Rozkład wypowiedzi w obu badaniach przedstawia tabela 2. Tabela 2 Rozkład wypowiedzi na temat "seksu bez miłości" w badaniach II i I (w %) Wyszczególnienie Rozkład wypowiedzi na temat seksu bez miłości Badania II Badania I Liczba % Liczba % Bez wartości 155 37,3 180 40,0 Atawizm 102 24,5 112 24,9 Coś naturalnego 66 15,9 58 12,9 Nie daje przyjemności 19 4,6 27 6,0 Ciekawość -poszukiwanie 11 2,6 18 4,0 Inne 43 10,3 29 6,4 Razem 416 100,0 450 100,0 Źródło: jw. Wyniki nie sumują się do 100%, gdyż respondenci mieli możliwość swobodnego wypowiadania się w danej sprawie, a to powodowało, że niejednokrotnie odnosili się do kilku kwestii naraz. Jedno- 216 EUGENIUSZ MOCZUK cześnie w badaniach II 10,6% respondentów w ogóle nie odpowiedziało na to pytanie, zaś w badaniach I 7,6%. Tak więc analiza powyższej tabeli pokazuje, że w badaniach II 37,3% respondentów uważa, że jest on mało wartościowy, praktycznie bez wartości, zaś w badaniach I uważa tak 40,0% respondentów. Z kolei na aspekt atawistyczny w badaniach II wskazuje 24,5% respondentów, a w badaniach I 24,9% respondentów. Na fakt, że jest to coś naturalnego zwraca uwagę w badaniach II 15,9% respondentów, zaś w badaniach I 12,9%. Z kolei dla 4,6% respondentów w badaniach II seks bez miłości niekoniecznie musi dawać przyjemność, zaś w badaniach I dla 6,0%. Ciekawość i poszukiwanie jako określenie seksu bez miłości zgłasza 2,6% respondentów w badaniach II, a 4,0% w badaniach I. Na zakończenie inne określenia seksu bez miłości przedstawiło w badaniach II 10,3% respondentów, zaś w badaniach I 6,4%. Już pierwsza pobieżna analiza powyższej tabeli pokazuje, że istnieje zbieżność wypowiedzi w obu tych badaniach. Wprawdzie istnieją różnice w odsetku respondentów odpowiadających na poszczególne pytania, nie mniej jednak różnice są niezbyt duże i w największym przypadku nie przekraczają 3%. Wydaje się, że interesującym uzupełnieniem tego pytania będzie przedstawienie rozkładu wypowiedzi według zmiennych niezależnych