Szczeg�owym przedmiotem polityki spo�eczne/ staje sic wiec po raz pierwszy kwestia spo�eczna, rozumiana jako zadanie zapewnienia nowo�ytnemu 4 Nowa encyklopedia...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

(1997). t. IV. s. 963. 5 Za: Lavalette M.. Pratt A. (1997) - Social Policy. London, s. 2. Gi�bi�ski S. (1913) - Wyk�ady z ekonomiki spo�ecznej. Lw�w. 24 Polityka spo�eczna, czyli ujarzmianie chaosu spo�ecznego spo�ecze�stwu r�wnowagi i rozwoju. Uj�cie �zadaniowe" oznacza praktyczne dzia�ania na rzecz pokoju spo�ecznego. Podej�cie G��bi�skiego ma sw�j wyra�ny kontekst ekonomiczny i wi��e si� z widzeniem tej dyscypliny jako zbioru licznych kwestii socjalnych. G��bi�ski zauwa�a istnienie kwestii socjalnych, takich jak kwestia nier�wno�ci (maj�tkowych, dochodowych, stanowiskowych), robotnicza, kobieca, ub�stwa, migracji, mieszkaniowa. Uj�cie G��bi�skiego ma klasyczny charakter socjo-ekono-miczny, ka�e widzie� problematyk� socjaln� w porz�dku ekonomicznym ustroju gospodarczego. W pierwszym podr�czniku Polityka spo�eczna (z 1925r.) A. Szyma�ski7 -przedstawiciel katolickiego kierunku my�lenia - pisze, �e celem polityki spo�ecznej jest dobro warstwy najemnej. Mia� on na my�li przede wszystkim robotnik�w, bo to oni zatrudniali si� do pracy i byli p�niej przedmiotem wyzysku. Szyma�ski koncentruje si� na etycznej stronie dzia�a� spo�ecznych, podkre�la moralny wymiar nier�wno�ci socjalnych. Definicja ta dotyczy w pierwszej kolejno�ci dzia�alno�ci bli�ej nieokre�lonych podmiot�w i nie rozwa�a jeszcze to�samo�ci nauki. W okresie mi�dzywojennym dzia�a� Instytut Gospodarstwa Spo�ecznego, kt�ry jako plac�wka naukowa zajmowa� si� diagnoz� problem�w spo�ecznych. Jego trzej g��wni przedstawiciele - L. Krzywicki, K. Krzeczkowski i S. Rychli�ski opublikowali prace, kt�re stanowi� wa�ny przyczynek do teorii polityki spo�ecznej. L. Krzywicki pasjonowa� si� w swoich pracach mi�dzy innymi rodowodem kwestii socjalnej*, uwa�aj�c j� za przedmiot nauki o polityce spo�ecznej. Stawia� on tez�, �e kwestia ta wyst�powa�a w ka�dym okresie dziej�w, zmieniaj�c tylko charakter i tre��. Wsp�czesna Krzywickiemu kwestia powsta�a - jego zdaniem -jako efekt szybkiego rozwoju si� wytw�rczych. Gospodarka i jej regu�y gry nie uwzgl�dnia�y potrzeb cz�owieka ani stanu jego �wiadomo�ci. Ustawa prawna, jaka reguluje stosunki spo�eczne, sta�a si� niewystarczaj�ca, kr�powa�a rozw�j, prowadz�c do rozd�wi�ku pomi�dzy warunkami prawnymi przesz�o�ci a potrzebami bie��cymi. W okre�lonym czasie pojawia si� idea (dotychczas nieu�wiadomiona), kt�ra formu�uje aspiracje ludzi, kt�ra artyku�uje istniej�ce potrzeby. Idea ta prowadzi ludzi do walki o zaspokojenie tych nowych d��e�. Nowe idee s�, zdaniem Krzywickiego, wyrazem zmienno�ci warunk�w bytu. Idee te s� jednak wt�rne, gdy� wpierw ustalaj� si� stosunki rzeczowe bez udzia�u �wiadomo�ci, a nast�pnie indukuj� one nowe zadania. Kwestia spo�eczna jest wi�c takim zadaniem, kt�re indukowa� rozw�j gospodarczy i kt�re oczekuje swego rozwi�zania. Kwestia spo�eczna sk�ada si� z mozaiki kwestii socjalnych (mieszkaniowej, bezrobocia, kobiecej, nier�wno�ci itp.). Wszystkie one maj� wsp�lne korzenie, s� wyrazem tych samych przekszta�ce�, kt�re wywo�a� rozw�j si� wytw�rczych w roz- ---------------------------------------- 7 Szyma�ski A. (1925) - Polityka spo�eczna, Lublin. 8 Hrynkiewicz J. (1988) - Kwestia spo�eczna w pracach L. Krzywickiego, Warszawa, UW. Polityka spo�eczna jako dzia�alno�� i jako dyscyplina naukowa 25 maitych sferach �ycia. Kwestie te powsta�y nieprzypadkowo lecz jako obiektywny i konieczny wytw�r nowoczesnego rozwoju gospodarczego. Kwestii spo�ecznej nie mo�na rozwi�za� poprzez represje, gdy� taki spos�b traktowania ludzi zale�nych (od pracodawcy) prowadzi do stopniowania napi�� spo�ecznych. Subiektywnie potraktowana kwestia spo�eczna jest wyrazem b�l�w i cierpie� istnie� ludzkich. W uj�ciu L. Krzywickiego kwestia spo�eczna jako przedmiot badania nauki ma sw� subiektywn� i obiektywn� stron�. Nauka winna rozdzieli� stron� obiektywn� od subiektywnej i diagnozowa� problemy socjalne. Ca�a dzia�alno�� przedwojennego IGS nastawiona by�a na diagnozy kwestii socjalnych, dostarczaj�c wystarczaj�cej dokumentacji dla praktyk�w, kt�rzy chcieliby j� rozwi�zywa�. L. Krzywicki traktowa� nauk� o polityce spo�ecznej przez pryzmat kwestii socjalnych. Wydaje si�, �e s�usznie uwa�a�, i� ca�o�ciowe ich traktowanie by�oby tylko zamazywaniem ostro�ci �wczesnych problem�w spo�ecznych. Naukowo diagnozuj�c poszczeg�lne kwestie, ujawnia� ich wymiar i skal� konflikt�w. W praktyce polityki spo�ecznej L. Krzywicki widzia� rozwi�zanie kwestii socjalnej poprzez upodmiotowienie spo�ecze�stwa drog� demokracji, poprzez wywo�anie oddolnej inicjatywy, przeciwstawiaj�cej si� etatystycznym sk�onno�ciom pa�stwa. Przedstawiciel mi�dzywojennej szko�y IGS - K. Krzeczkowski9 jest kolejnym, kt�ry podejmuje trud wyodr�bnienia polityki spo�ecznej jako autonomicznej dyscypliny. Podobny Krzeczkowskiemu kierunek my�lenia w szkole niemieckiej b�dzie reprezentowa� H. Achinger10. K. Krzeczkowski, publikuj�c w 1930r. sw�j problemat polityki spo�ecznej, musia� zna� ca�y niemiecki sp�r o obiektywizm poznania w naukach spo�ecznych. Opowiedzia� si� on po stronie M. Webera, czego wprawdzie nie znajdziemy w �adnej pisemnej wypowiedzi Krzeczkowskiego, ale znaj�c stanowisko szko�y Webera mo�emy go bez trudu w niej umiejscowi�"