- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Wiatr jest nie tylko wtedy, kiedy na zewnątrz rzeczywiście mocno dmucha, wiatr powstaje również wtedy, gdy jedziecie samochodem i są otwarte okna; jest on także, kiedy...
- Obrzydził sobie nawet współudział w rządzie (jako minister), „gdzie rozum musi to stawać, to się cofać, to ulegać przed cudzą względnością, przed cudzym uprzedzeniem, przed...
- Powiem Ci także, że nie Ciebie dla krzeseł tych, ale zapewne krzesła te dla Ciebie kocham, Dialy – i jeśli mogę krzesło słomiane tak ukochać, to muszę jego panią nad...
- Trzy lata upłynęły mi, jako jeden dzień w tym domu, z którym ja i on ze mną połączył się węzłami jakiegoś nałogowego przywiązania; nic pokochano mnie może, ale mnie znoszono i...
- Szczegółowym przedmiotem polityki społeczne/ staje sic wiec po raz pierwszy kwestia społeczna, rozumiana jako zadanie zapewnienia nowożytnemu 4 Nowa encyklopedia...
- Wkrótce kazał przysłać do pracowni parę skrzynek koniaku i przekonał się, że Cotelle nie gardzi kieliszkiem od czasu do czasu "jako antidotum przeciwko jesiennej...
- To, co pewien krytyk (Gabriel Kempner) określił wkrótce jako „mały 'prąd' w literaturze naszej", zapoczątkowane zostało w 1897 ogromnym sukcesem sztuki Zapolskiej Małka...
- Jej córka Anna, wnuczka Kazimierza Wielkiego, nie udała się z matką w dom nowego ojczyma, lecz jako współdziedziczka cyllejska bawiła przy swoim opiekunie Hermanie II...
- Abdel, nie myśląc już o stworze jako o manifestacji mocy boga mordu, lecz po prostu jak o przeciwniku, warknął ze złością i chwycił lewą dłonią drugi łokieć Zabójcy...
- Budziła tym zawiść wśród sztywnych, nudnych markiz i hrabianek, brakowało jej także powiernicy, z którą mogłaby rozważać plany na najbliższe dni, a teraz dziwny los...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Natomiast sami Chińczycy od 1958 roku pracowali nad stworzeniem stan- dardowej formy fonetycznej opartej na systemie niemieckim, którą nazywa- ją hanyu pinyin fangan (Schemat Chińskiego Alfabetu Fonetycznego), a w skró- cie pinyin; pinyin używa się we wszystkich obcojęzycznych książkach wyda- nych w Chinach po 1.1. 1979 r., a także uczy się go obecnie w szkołach obok tradycyjnych chińskich znaków. Ja jednak postanowiłem korzystać w mej książce ze starszego i moim zdaniem znacznie elegantszego systemu transkryp- cji Wade'a-Gilesa (w zmodyfikowanej formie). Dla tych, którzy przyzwyczaili się do twardszej postaci pinyin, podaję krótką tabelę konwersji, w której z lewej strony znajdują się symbole Wade'a-Gilesa, a z prawej zaś pinyin. p odpowiada b ch' odpowiada q ts' odpowiada c j odpowiada r ch' odpowiada ch t' odpowiada t t odpowiada d hs odpowiada X k odpowiada g ts odpowiada z ch odpowiada j ch odpowiada zh Mam nadzieję, że dzięki temu udało mi się oddać bardziej miękką i poetycką stronę oryginalnych wyrazów mandaryńskich, którym, jak sądzę, źle przysłużył się współczesny pinyin. Znajdujące się w powieści cytaty z / Ching, czyli Księgi zmian, pochodzą z tłumaczenia Richarda Wilhelma, przełożonego na angielski przez Cary'ego F. Baynesa i wydanego przez Routledge & Kegan Paul, Londyn 1951. Tien Wen, czyli Niebiańskie pytania, Ch'u Yuana, w przekładzie Davida Hawkesa — z Pieśni Południa: Antologii starożytnej poezji chińskiej, Penguin Books, Londyn 1985. Kamienie tam, gdzie zgniło stylisko Meng Chiao i Wygnanie Li Shang-yina w przekładzie A. C. Grahama — z Wierszy zmarłego Tanga, Penguin Books, Londyn 1965. Pieśni grabarza Miu Hsi (z Pieśni pogrzebowych Hari) w przekła- dzie Arthura Waleya — z Wierszy chińskich, George Allen & Unwin, Lon- dyn 1946. „«Wiersz o wachlarzu» pani Pan" Chiang Yena — zYu Tai Hsin Yung, w przekładzie Annę Birrell — z jej krytycznego wydania Nowych pieśni z nefrytowego tarasu. George Allen & Unwin, Londyn 1982. Cytat z Elegii duinejskich Rainera Marii Rilkego w przekładzie J. B. Leish- mana i Stephena Spendera, czwarte wydanie Hogarth Press, 1968. Wspominana w tym tomie gra Wei Chi jest bardziej znana pod swą ja- pońską nazwą Go i stanowi nie tylko najstarszą, ale i najbardziej elegancką grę na świecie. O ile autorowi wiadomo, nie ma ona powiązania z noszącym tę samą nazwę trygramem w / Ching — sześćdziesiątym czwartym, „Przed ukończeniem", lecz czytelnik może zauważyć ową dziwną zbieżność tak odpowiadającą duchowi Han. Wreszcie gra w Wei chi D. Pecoriniego i T. Shu (z przedmową profesora H. A. Gilesa) to autentyczna książka, wydana przez Longmansa, Greena & Co. w roku 1929. Niestety, od dawna jest niedostępna, a za mój własny, cenny egzemplarz muszę podziękować Brianowi Aldissowi. Mam nadzieję, że wykorzystanie jej w tej powieści doprowadzi kiedyś do wznowienia tej klasycznej książeczki. David Wingrove, grudzień 1988 SŁOWNICZEK WYRAZÓW MANDARYŃSKICH Nie jest moim zamiarem popisywać się tu przed czytelnikiem tajnikami słownictwa Han. Znaczenia większości wyrazów można domyślić się z kon- tekstu. Sądzę jednak, że warto krótko wyjaśnić parę mandaryńskich słów, które w naturalny sposób pojawiają się w tekście. chang — dziesięć ch'i, czyli około 12 stóp (angielskich) — 3,6 m. ch'i — chińska stopa; około 14,4 cala — 37 cm. ch'ian — ogólne określenie pieniędzy. chieh hsia — zwrot oznaczający „Wasza Wysokość", pochodzący od wyrażenia „Pod Stopniami". Tak oficjalnie zwracano się do cesarza, poprzez jego ministrów, którzy stali „pod stopniami". ch 'un tzu—dawne chińskie słowo z okresu Walczących Królestw, opisujące pewną klasę szlachty kierującą się zasadami rycerskości i moralności zwanymi li, czyli obyczaje. Tłumaczę to słowo niedokładnie, czasami ironicznie, jako „dżentelmeni". Ch'un tzu to zarówno idealny sposób postępowania — zdefiniowany przez Konfu- cjusza w Analektach — jak rzeczywista klasa w Chung Kuo, aczkolwiek do człon- kostwa w niej wymagany jest pewien poziom materialnej niezależności i wysokie wykształcenie. fen — jednostka waluty; patrz yuan. Słowo to ma jeszcze jedno znaczenie „mi- nuty" zegarowej, aczkolwiek nie stosuję go tutaj, by uniknąć niejasności. fu jen — „Wielmożna Pani", w odróżnieniu od t'ai t'ai — „pani". hsiaojen — „mały człowieczek/małe ludziki". W Księdze XIV Analektów Kon- fucjusz pisze: „Dżentelmen dociera do tego, co na górze; mały człowieczek dociera do tego, co na dole". Owo rozróżnienie „dżentelmentów" (ch'un tzu) i „małych lu- dzików" {hsiaojen), nie stosowane nawet w czasach Konfucjusza, rzuca jednak światło na perspektywę społeczną w Chung Kuo. hsien — dawniej okręg administracyjny o zmiennych rozmiarach. Tutaj słowa tego używam na określenie bardzo konkretnego okręgu administracyjnego, obejmującego dziesięć stref po 30 pokładów