156...

Wzi�cie kartki papieru sygnalizuje niewerbaln� akceptacj�. Rys. 157. Niewerbalna zgoda na wkroczenie na terytoriun\ kupuj�cego. miejscu jak na mrowisku, a cienka warstewka potu pocz�a pojawia� si� na jego brwiach. Gdy przesun��em tak- �e serwetki na jego stron�, straci� pa- nowanie nad sob�: przeprosi� i wyszed� do toalety. Gdy wr�ci�, ja z kolei prze- prosi�em i odszed�em od stolika. Wr�- ciwszy, stwierdzi�em, �e wszystkie przedmioty na stole znajdowa�y si� z powrotem na linii centralnej! Taka prosta gra skutecznie ujawnia ogromny op�r, jaki dana osoba stawia inwazji na swe terytorium. Teraz jest jasne, dlaczego w negocjacjach czy dys- kusjach nale�y unika� pozycji wsp�- zawodnicz�cych. Mog� zaistnie� sytuacje, w kt�rych przyj�cie pozycji naro�nej dla przedsta- wienia sprawy mo�e by� trudne lub niestosowne. Za��my, �e twoja prezen- tacja jest wizualna; na przyk�ad ksi��- ka, cytat lub jaka� pr�bka do przed- stawienia drugiej osobie, siedz�cej za biurkiem prostok�tnym. Najpierw po�� przedmiot na stole (rys. 155). Osoba ta przechyli si� do przodu, spojrzy, we�mie przedmiot na swoje terytorium lub odsunie go z powrotem na twoje terytorium. Gdy osoba siedzi wychylona w prz�d patrz�c na ciebie, musisz dokona� pre- zentacji z miejsca, na kt�rym siedzisz, jako �e pozycja ta m�wi ci niewerbalnie, �e ta osoba nie chce ci� mie� po swojej stronie biurka. Je�li natomiast we�mie przedmiot na swoje terytorium, to da ci okazj� do zapytania o pozwolenie na wkroczenie na jej terytorium i zaj�cia albo pozycji naro�nej, albo pozycji wsp�pracy (rys. 157). Je�li jednak�e odsuwa ona przedmiot, jeste� w k�opocie! Z�ot� zasa- d� jest nie wkracza� nigdy na terytorium drugiej osoby, dop�ki nie dano ci werbal- nego lub niewerbalnego pozwolenia. Pozycja niezale�na (B4) Pozycj� t� przyjmuj� osoby, kt�re nie chc� mie� ze sob� kontaktu; ma to miejsce w bibliotece, na �awce w par- ku czy w restauracji. Oznacza ona brak zainteresowania, a mo�e by� r�wnie� interpretowana przez inn� osob� jako wroga, je�li towarzyszy jej inwazja te- 141 Rys. 158. Pozycja niezale�na. rytorialna. Pozycji tej nale�y unika�, gdy konieczna Jest otwarta dyskusja pomi�dzy A i B. STO�Y KWADRATOWE, OKR�G�E I PROSTOK�TNE St� kwadratowy (formalny) Jak ju� wspomniano, sto�y kwadra- towe stwarzaj� stosunki wsp�zawod- nictwa lub defensywne pomi�dzy lud�- mi o tym samym statusie. Sto�y kwa- dratowe s� idealne do kr�tkich, precy- zyjnych rozm�w lub do podkre�lania stosunku zwierzchnik�podw�adny. Najbardziej wsp�pracuje z nami osoba siedz�ca obok, a osoba siedz�ca po prawej stronie zwykle wsp�pracuje wi�cej ni� osoba z lewej. Najwi�kszy op�r stawia przewa�nie osoba siedz�ca naprzeciwko. Okr�g�y st� (nieformalny) Kr�l Artur sadza� rycerzy do okr� g�ego sto�u, aby zapewni� ka�demu z nich t� sam� pozycj� w hierarchii i ten sam status. Okr�g�y st� stwarza atmo- sfer� relaksuj�c�, nieformaln� 1 jest ide- alny do pobudzenia dyskusji mi�dzy lu- d�mi o tym samym statusie, jako �e ka�da z nich ma prawo do terytorium tej samej wielko�ci. Kr�l mia� najwi�ksz� w�adz� przy okr�g�ym stole, a to zna- czy�o, �e rycerze siedz�cy po obu jego stronach mieli kolejn� co do wielko�ci w�adz� przyznan� im niewerbalnie; przy czym rycerz z prawej strony miat nieco wi�cej w�adzy ni� rycerz z lewej; a zakres w�adzy by� tym mniejszy im odleglejsze w stosunku do kr�la miejsce zajmowa� rycerz. W konsekwencji, rycerz siedz�cy bezpo�rednio naprzeciw kr�la Artura mia� pozycj� wsp�zawodnicz�co-defen- sywn�, wi�c jest do�� prawdopodobne, �e by� tym, kt�ry sprawia� najwi�cej klo potu. Wiele os�b na odpowiedzialnych stanowiskach u�ywa zar�wno sto��w kwadratowych, jak i okr�g�ych. Biurka Rys. 159. Stolik kwadratowy (formalny). Rys. 160. Stolik okr�g�y (nieformalny). 142 ApS ' �nju -azpaf Azad oSai^zpnj BJUBMOIPBZ op AuifepB�azjd ZBJO {Bfouaiod ] aiuazp -oqood qoi Auifn-jn^sApad -JB te�Azod OBAVopnq B^OUI a}j AtuzpajsazJd afoAzodoad BU uMA^Azod 3iUB5(sAzn pAq BUI U13J33 ApS 'pBiqo BU BUBJ3iqBZ Bqoso BUBp fajoin AV 'ifoBn^As npAzn o ZBJO o auB?zpaiMod sBZ3q3 o 5is -ajsoad -nj qoB^ -A")Op O{B^SOZ OO ' naviao svzoaod aa amvMOwra B ' BU }Soui sA�sz BqOSO qB 'ZS33qO Azid qoso d BU pjJUO5l B|AVHZOUin V\ BfoBUJI Q oufajo^ ] a Bqoso BUI fa^u od Szp BJAV ^ ifoAzod M f ^fBU 'AzpBJJW ("3ZS^^]AV(BU O T�lUO^ BZSSl^lMfBU D^ftOUB� \ dM faizpjBqfBU 5|s DBJS azotu g BDBfntufBZ Bqoso 'moyAZjp n^[ auoacJMZ BS v Aqoso fc>3\d ipzap 'pwzjp Op fUIB33[d BUO IZpalS 9|U 3Z 'n]U3ZO{BZ Azid 'AwCjdUw AzsnapwfBU BJBTUI 3fzp3q v ifoAzod M BOBzpais Bqoso 3]SIHB^S uiXu -MOJ O qOSO B�UBJf�odS SBZ3pOJ Tl (\ DSOM1]ZOUI SZSiWBZ Xzad v BfoAz BZ oq5j3 od � 3Z ZBJO nfBZpOJ -oSspiBf JQ1S DIDSSIlUOd 3Z0UI fo^od a? 'niuazojBZ Azjd "ai jfepBjM np�pizoj au&aA szoui oSauiBpBJ" n nuiop M AupspBf ic�s op qn] -ye faMos^uBiai 'f9U|BUUojaiu BJUBZJ) op Aztijs 'Biuazpais op lureosfaiui Auozo d\\ ?BiAn 'MOU1ZOJ q3pfJO.ni 'faMODOMBZ psoupejBjzp op a?s BMAZTI 'AsBad op uiapi -ar�iq TBZSAMZBZ ^saf ajo-pj ' i-a 191 Antropolodzy s� zdania, �e cz�owiek pierwotny to istota nadrzewna, zdecy- dowany wegetarianin; jego wy�ywienie sk�ada�o si� z korzeni, li�ci, jag�d oraz innych owoc�w. Oko�o miliona lat temu zszed� on z drzewa na r�wniny, aby zamieni� si� w my�liwego. Zanim sta� si� mieszka�cem l�du, jego zwyczaje przy jedzeniu przypomina�y zwyczaje ma�pie, ��cznie z nieustannym .poja- daniem" w ci�gu dnia. Ka�dy osobnik by� ca�kowicie zdany na siebie i tylko od niego zale�a�o jego prze�ycie. Jako my�liwy jednak�e potrzebowa� wsp�- pracy ze strony innych osobnik�w, aby pochwyci� zdobycz, tote� tworzy�y si� du�e wsp�pracuj�ce ze sob� grupy my- �liwych. Ka�da taka grupa wyrusza�a 0 �wicie, aby polowa� w ci�gu dnia 1 powr�ci� o zmierzchu z ca�odziennymi �upami, kt�re dzielono r�wno mi�dzy my�liwych i spo�ywano we wsp�lnej jaskini. Przy wej�ciu do pieczary pali�o si� ognisko dla odstraszenia zwierz�t i ogrzania pieczary. Ka�dy jej mieszka- niec zasiada� zwr�cony ty�em do �cian pieczary, aby unikn�� ewentualnego ataku od ty�u podczas spo�ywania po- si�ku. Jedynym d�wi�kiem, jaki da� si� s�ysze�, by�o szcz�kanie z�b�w i strze- lanie ognia. Ten dawny proces wsp�l- nego spo�ywania posi�k�w o zmierzchu przy ognisku da� pocz�tek wydarzeniom towarzyskim, kt�re cz�owiek nowoczes- ny przej�� w formie barbecue, a wi�c pieczenia mi�sa na wolnym powietrzu, oraz imprez wieczornych