354 150 Rozdzia� IV...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Zobowi�zania odnosz�ce si� do �wiadczenia us�ug � 14. Umowa zlecenia 151 355 356 357 358 s�dem albo w post�powaniu innym ni� przed organami wymiaru sprawiedliwo�ci. Wy��czone s� czynno�ci, kt�re mog� by� dokonane tylko osobi�cie, np. sporz�dzenie testamentu. Zlecenie w uj�ciu KC nie obejmuje um�w, w kt�rych przedmiotem j�wiad-czenia jest spe�nienie us�ugi polegaj�cej na czynno�ci faktycznej. Jednak�e na mocy art. 750 KC do um�w takich stosuje si� odpowiednio przepisy o zleceniu, gdy nie podlegaj� one przepisom innej umowy nazwanej. Do um�w tych nale�� np. umowy o leczenie, piel�gnowanie, o wychowywanie, o nauk� (korepetycje, nauka j�zyk�w obcych), o utrzymanie kogo� - por. art. 751 pkt 2 KC; 0 prowadzenie wycieczek turystycznych (por. orz. SN z 9.6.1972 r., OSN 1973, poz. 16); umowy o pe�nienie nadzoru nad czynno�ciami os�b trzecich (por. np. B. Walaszek, Istotne cechy umowy o nadz�r autorski, RPEiS z. 3/1968); po�rednictwo przy sprzeda�y (por. orz. SN z 10.8.1979 r., OSN 1980, poz. 31; orz. SN z 30.5.1980 r., OSN 1981, poz. 60); umowy o czynno�ci reklamy. Szerzej stany faktyczne obj�te art. 750 KC omawia L. Ogie-g�o, Us�ugi, s. 167 i n. Zobowi�zanie bior�cego zlecenie polega na �wiadczeniu okre�lonycbj a wi�c zindywidualizowanych czynno�ci prawnych, i to w spos�b pozwalaj�cy mu na samodzielne organizowanie odpowiednich dzia�a�. Cecha ta m.in, odr�nia ten typ stosunku prawnego od stosunku pracy. Przyjmuj�cy zlecenie zobowi�zuje si� jedynie do dokonania um�wionych czynno�ci, nie odpowiada natomiast za to, �e po��dany przez daj�cego zlecenie rezultat zostanie osi�gni�ty (np. adwokat za �wygranie" sprawy). Przyjmuj�cy zlecenie powinien wszak�e dok�ada� nale�ytej staranno�ci, aby cel ten osi�gn��. Z uwagi na to, �e miar� wykonania zobowi�zania nie jest osi�gni�cie �ci�le oznaczonego rezultatu, lecz samodzielne staranne dzia�anie, b�d�ce zawsze przedmiotem nieostrych ocen, zatem stosunek zlecenia znamionuje w silnym stopniu zaufanie, jakie powinien �ywi� daj�cy do przyjmuj�cego zlecenie. Spe�nienie okre�lonej czynno�ci prawnej dla daj�cego zlecenie oznacza dokonanie czynno�ci dotycz�cej jego sfery prawnej. Mo�e ono przybra� r�n� posta�. 1. Dzia�anie przyjmuj�cego zlecenie mo�e polega� na dokonaniu czynno�ci w imieniu daj�cego zlecenie, a wi�c z tym skutkiem, �e odpowiednie prawa lub obowi�zki nabywa bezpo�rednio daj�cy zlecenie. W takim wypadku dokonuj�cy czynno�ci dzia�a jako pe�nomocnik dbaj�cego zlecenie. Odr�bne, tzn. obok zlecenia, udzielenie pe�nomocnictwa (art. 95 1 n. KC) nie jest jednak potrzebne, poniewa� art. 734 � 2 KC stanowi, �e w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do dokonania czynno�ci prawnej w imieniu daj�cego zlecenie. """"� Przyjmuj�cy zlecenie wyst�puje w�wczas r�wnocze�nie w roli pe�nomocnika, a daj�cy zlecenie w roli mocodawcy. Nb. 355-358 Dopiero innego rodzaju postanowienie zawarte w umowie zlecenia uchyla domniemanie pe�nomocnictwa. Po��czenie zlecenia z pe�nomocnictwem stwarza tak� sytuacj� prawn�, �e przyjmuj�cy zlecenie jest nie tylko upowa�niony, ale tak�e zobowi�zany do dzia�ania w imieniu daj�cego zlecenie. Zlecenie oznacza w tym wypadku stosunek b�d�cy podstaw� pe�nomocnictwa w rozumieniu przepis�w art. 101,106 KC. Przyk�ad: Umowa adwokata z klientem; zlecenie przez A, aby B naby� okre�lone rzeczy, zawar� umow� najmu lub dokona� innej czynno�ci w imieniu A. 2. Zgodnie z tre�ci� zlecenia, dzia�anie dla daj�cego zlecenie mo�e wszak�e 359 polega� na dokonaniu przez przyjmuj�cego zlecenie ^czynno�ci prawnej w imieniu w�asnym, lecz na rachunek daj�cego zlecenie. Nabywa on wtedy okre�lone prawo na swoje nazwisko, z tym �e ma obowi�zek przenie�� to prawo na daj�cego zlecenie (por. art. 734 � 2 i 740 zd. 2 KC). Przyjmuj�cy zlecenie wyst�puje w�wczas w roli tzw. zast�pcy po�redniego. Przyk�ad: A nie chc�c ujawni� na licytacji swego nazwiska, zleca B, aby naby� okre�lony obraz na swoje nazwisko, a nast�pnie przeni�s� w�asno�� obrazu na A. Umowa zlecenia mo�e by� czynno�ci� odp�atn�, jak i nieodp�atn�. W�r�d 360 um�w o �wiadczenie us�ug zasad�jest odp�atno�� (por. jednak przechowanie, art. 836 KC), co odpowiada ich gospodarczemu znaczeniu oraz wykonywaniu najcz�ciej przez osoby zawodowo trudni�ce si� �wiadczeniem us�ug danego rodzaju. Zgodnie wi�c z og�lniejszymi tendencjami, norma interpretacyjna art. 735 KC ka�e przyj��, �e je�eli niodp�atno�� nie zosta�a zastrze�ona w umowie ani nie wynika z okoliczno�ci, za wykonanie zlecenia nale�y si� wynagrodzenie. O wysoko�ci wynagrodzenia rozstrzyga obowi�zuj�ca taryfa (np. przepisy o op�atach za czynno�ci adwokackie oraz op�atach za czynno�ci radc�w prawnych), a w jej braku b�dzie zas�dzone wynagrodzenie w wysoko�ci odpowiadaj�cej wykonanej pracy. W odniesieniu do zlecenia odp�atnego jest kwesti� sporn�, czy nale�y ono do um�w wzajemnych (zob. L. Ogieg�o, [w:] Pietrzykowski, KC. Komentarz, s. 366-367). Zagadnienie to nie ma jednak wi�kszego znaczenia praktycznego, zwa�ywszy �e przyczyny ustania stosunku prawnego zlecenia uregulowane zosta�y samodzielnie z uwzgl�dnieniem elementu zaufania, kt�ry przy zleceniu odgrywa szczeg�ln� rol� (por. np. art. 746 KC). Zlecenie jest umow� konsensualn� i dwustronnie zobowi�zuj�c�, tak�e 361 wtedy gdy nie ma charakteru odp�atnego (por. np. art. 742 KC). ....."' II. Zawarcie umowy Umow� zlecenia zawiera si� wed�ug zasad og�lnych, z wyj�tkiem do- 362 tycz�cym obowi�zku niezw�ocznego zawiadomienia daj�cego zlecenie ofe- Nb. 359-362 152 Rozdzia� IV. Zobowi�zania odnosz�ce si� do �wiadczenia us�ug 14. Umowa zlecenia 153 renta o nieprzyj�ciu zlecenia; obowi�zek taki na�o�ony zosta� na zawodowo trudni�cych si� za�atwianiem spraw dla innych (np. radca prawny prowadz�cy kancelari�) oraz na osob�, kt�ra wyrazi�a wcze�niej gotowo�� za�atwiania czynno�ci danego rodzaju (art. 736 KC). Konsekwencje niedochowania tego obowi�zku s� jednak znikome; polegaj� tylko na naprawieniu szkody w granicach tzw. ujemnego interesu umownego na podstawie przepis�w o czynach niedozwolonych. 363 Forma umowy zlecenia mo�e by� dowolna, chyba �e zlecenie ��czy si� z pe�nomocnictwem, dla kt�rego wymagana jest forma szczeg�lna. Przyk�ad: Z pe�nomocnictwem og�lnym albo do dokonania czynno�ci, dla kt�rej przewidziana jest forma szczeg�lna; zob. art. 99 KC. Wymaganie tej formy odnosi si� w�wczas tak�e do umowy zlecenia (art. 734 � 2 zd. 2 KC). Natomiast je�eli przyjmuj�cy zlecenie ma dzia�a� jako zast�pca po�redni, umowa zlecenia nie wymaga nigdy formy szczeg�lnej. Przyk�ad: A zleca B, aby B naby� nieruchomo�� na swoje nazwisko (w imieniu w�asnym), lecz na rachunek A. Dla wa�no�ci umowy zlecenia nie jest wymagane zachowanie formy aktu notarialnego; mo�e to by� umowa sporz�dzona w zwyk�ej formie pisemnej, a nawet umowa ustna