43-9...

7 Hexaemeron III 5, 53. T³umaczy³ o. W³adys³aw Szo³drski CSSR, opatrzy! wstêpem o. Andrzej Bogucki, opracowa³ ks. Wincenty Myszor, ATK, Warszawa 1969, s. 104 (PSP t. 45). Drzewa 157 late-nina- (jjcymi -.ale¿y ikiejœ j-.êtnie Lizano | Z cza-tylko Izrosz-I kwiat, ich ¦:niem ; ota-ojow¹ tego ¿ycia raczej I irzewa idea f\'cznej rodu, niego owoce zczycie godne » rycie tególn¹ L\"l. palmy, trzewia, :rzeba Dardzo który omin¹ i zawsze -.st und i patrzy³ V irszawa .,Zielonym nazywa siê coœ, co nie wiêdnie w miarê up³ywu czasu."8 .,Zieleni siê zaœ to, co tkwi w tym dziedzictwie, o którym aposto³ Piotr powiada: »Do dziedzictwa niezniszczalnego i niepokalanego i niewiêdn¹cego* (1 P 1,4). Tym bowiem prawdziwiej zieloni s¹ wszyscy, im bardziej korzenie swej myœli zapuszczaj¹ w niewiêdn¹cym dziedzictwie."9 Zieleñ ta zachowuje œwie¿oœæ dziêki wodzie nauki œwiêtej: „Jeœli zabrak³by wiedzy przekazywanej przez g³osz¹cych Ewangeliê, natychmiast ^schn¹ serca tych, którzy maj¹ zieleniæ siê w nadziei na ¿ycie wieczne (...) ,eœli umys³owi s³uchaj¹cego zabraknie ³aski Ducha Œwiêtego, natychmiast .schnie zdolnoœæ pojmowania, która dziêki nadziei zdawa³a siê ju¿ Zieleni 10 Pozostaje jeszcze powiedzieæ, ¿e drzewo nie tylko jest symbolem, lecz a te¿ ogromne znaczenie dla cz³owieka. Dostarcza po¿ywienia i daje -chronê, stanowi o bilansie wodnym w przyrodzie, a wreszcie cieszy oko. Niektóre drzewa znajduj¹ siê pod ochron¹, gdy¿ nie tylko potrzebujemy po¿ywienia, ubrania i innych dóbr materialnych, lecz tak¿e nieodzown¹ artoœæ dla naszego ¿ycia przedstawia piêkny krajobraz. Tam, gdzie racji politycznych albo gospodarczych wycina siê drzewa i ca³e lasy Trzecia Rzesza, Wietnam, tereny Amazonii), cz³owiek zaprzecza misji . .vorzenia i podcina korzenie egzystencji ludzkoœci11. Cedr Cedry Bo¿e!" - tak okreœla Psalm 80,11 te wspania³e drzewa, które -mo Œwiête wymienia wiêcej ni¿ siedemdziesi¹t razy. Rosn¹ wysoko, sto, s¹ silne, wydzielaj¹ mi³y zapach, drewno ich odznacza siê nie- ykl¹ trwa³oœci¹, nieomal niezniszczalnoœci¹, i nie atakuje go ¿aden dnik - wszystko to sprawia, i¿ przedstawiaj¹ wielk¹ wartoœæ u¿yt- . ¹, a tak¿e symboliczn¹. Cedry mog¹ osi¹gn¹æ wysokoœæ ponad 30 m. r.iusz wspomina o egzemplarzu, którego pieñ by³ tak gruby, ¿e zaled-¦:- mog³o go obj¹æ trzech mê¿czyzn. Zawsze zielone ig³y tworz¹ pêczki, •: u naszych modrzewi, s¹ jednak od nich d³u¿sze. Szyszki stercz¹ do ->•; maj¹ 8 do 10 cm d³ugoœci i s¹ 5 do 6 cm szerokie. Uzyskuje siê z nich ;ek cedrowy (cedrium, Ke8peXcaov). W staro¿ytnoœci u¿ywano go, podob-- jak ¿ywicy (cedria, KeSpid), do celów konserwatorskich oraz jako dka leczniczego przeciw bólom zêbów, o czym specjalnie nadmienia -.iusz. Trocin cedrowych u¿ywali Egipcjanie przy preparowaniu mumii. •der, którym pokrywano sarkofagi mumii, sporz¹dzano mieszaj¹c ¿ywi- cedrow¹ z olejem naftowym. Tak¿e zwoje ksi¹g i inne przedmioty ytkowe impregnowali staro¿ytni olejkiem cedrowym, aby zapewniæ im .gotrwa³oœæ, któr¹ Pliniusz okreœla jako „wieczn¹". Olejek ten zabez- cza³ przed pleœni¹, chroni³ przed robactwem, molami itp. Wiórami iwymi i pewnego rodzaju maœci¹ cedrow¹ zabezpieczano siê te¿ _:iw uk¹szeniom ¿mii. Tedry ceniono przede wszystkim z racji trwa³ego i piêknego drewna, y-wanego do budowy œwi¹tyñ i pa³aców, a tak¿e wyrobu kosztownych ' Grzegorz Wielki, Moralia lib. XXX, cap. 20, 65; PL 76, 560. 1 Tam¿e lib. XXX, cap. 27, 80; PL 76, 569. Tam¿e lib. XI, cap. 10, 14; PL 75, 960. Por. Ch. Foos, Baum, w: H. Kirchhoff (Hrsg.), Ursymbole und ihre Bedeutung ¦ die religióse Erziehung, Munchen 1982, s. 76. 158 Roœliny mebli i pos¹gów bóstw. Mieszkañcy Tyru i Sydonu u¿ywali tego drogocennego drewna nawet do budowy wielkich okrêtów. Gdy w trakcie wykopalisk prowadzonych w miejscu starosyryjskiej rezydencji Ka³ach (30 km na po³udnie od Niniwy) odkryto pa³ac Assurbanipala, bele cedrowe by³y jeszcze, po 2700 latach, w doskona³ym stanie i mo¿na je by³o na nowo polerowaæ, a rzucone w ogieñ szczapy wy&awaty TtñYy zapach. Z powodu tego zapachu u¿ywano drewna cedrowego równie¿ przy sk³adaniu ofiar bogom i obrzêdach pogrzebowych, o czym zaœwiadczaj¹ Homer, Owidiusz i Pliniusz. Trwa³oœæ i mocny zapach s¹ jednak w³aœciwoœci¹ tylko cedrów rosn¹cych na Wschodzie; rosn¹ce w krajach zachodnich nie dorównuj¹ im. W staro¿ytnoœci znano rozleg³e lasy cedrowe ze wspania³ymi okazami, s³awne by³y zw³aszcza cedry pokrywaj¹ce góry Libanu. By³y one „chwa³¹ Libanu", w której Izajasz (Iz 35,2; 60,13) i Ezechiel (Ez 17,22-24) widz¹ symbol królestwa Bo¿ego. Dawid i Salomon zamówili u Hirama, króla Tyru (Fenicja), z którym utrzymywali przyjacielskie stosunki, ogromn¹ iloœæ cedrów libañskich i cyprysów do budowy œwi¹tyni i pa³acu; Hiram dysponowa³ te¿ rzemieœlnikami zrêcznymi we wszelkich pracach ciesielskich. Ksiêgi Królewskie oraz paralelne miejsce z Ksi¹g Kronik donosz¹ 0 tych wydarzeniach na wielu miejscach, zw³aszcza 2 Sm 5,11, a szczegó³owo 1 Krn 5-7. „Chwa³ê Libanu" bezwzglêdnie jednak wyeksploatowa³y staro¿ytne ludy, nie zadbawszy o uzupe³nienie drzewostanu. Izajasz w sposób poetycki przedstawia radoœæ cedrów i cyprysów z powodu upadku króla babiloñskiego i ka¿e im mówiæ: „Odk¹d powalony le¿ysz, drwale nie wychodz¹ na nas!" (Iz 14,8). W symbolice biblijnej cedr jest obrazem tego, co wynios³e, wznios³e 1 nieprzemijaj¹ce: „Wyros³am jak cedr na Libanie i jak cyprys na górach Hermonu" (Syr 24,13) - powiada wieczna M¹droœæ12. A Oblubienica opiewaj¹c w Pieœni nad Pieœniami wybran¹ postaæ Bosko-ludzkiego Oblubieñca mówi: „Postaæ jego wynios³a jak Liban, wysmuk³a jak cedry" (5,15). Tak¿e „sprawiedliwy zakwitnie jak palma, rozroœnie siê jak cedr na Libanie" (Ps 92,13). Obraz cedru znajduje zastosowanie tak¿e w odniesieniu do „wielkich", w negatywnym sensie tego s³owa: „Widzia³em, jak wystêpny siê pyszni³ i rozpiera³ siê jak cedr zielony" (Ps 37,35)