- Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
- Napływały tam w wielkiej ilości kredyty amerykańskie, ale wywołane tym napływem zaufanie do własnej waluty stało się nadmierne, zważywszy fakt, że znaczną część dewiz Niemcy...
- Pojmuję że wam wiele o to chodzić musi, abym się okazał słabym, żebym się zaparł własnego życia, żebyście później wyznania moje drukować mogli i pokazać mnie światu...
- Kiedy opanujesz podstawowe lekcje udzielane przez własne ciało, będziesz gotowy, aby pobierać bardziej zaawansowane nauki u innego nauczyciela, jakim jest świat...
- Szczególnie interesujący jest tutaj dobitny opis Artauda dotyczący pewnych dziwnych przeobrażeń świadomości własnej twarzy, pojawiających się, gdy doświadczenia, które...
- Dla własnego dobra proszę mi dać trzy karty! - Jedwab zbliżył się jeszcze bardziej do bogacza i popatrzył mu w czerstwą, pokrytą kropelkami potu twarz...
- - Właściwie to jest tak, jakbym przypadkiem na ulicy obcego miasta spotkał własnego ojca - pomyślał i trafność tego porównania zafrapowała go na chwilę...
- Zadaniami związanymi z każdą z tych 74 75 I-UDZIE WOK6Ł JUSTYNIANA dziedzin kierował osobny resort, posiadający własne władze...
- ) Drakon starał się ograniczyć zakms stosowania pomocy własnej...
- Wrogość, która zostałaby zwró- cona ku innej osobie, z powodu lęku lub poczucia winy zostaje zwrócona ku sobie...
- Pan hetman zeskoczył z konia i we własnej osobie, z obnażoną szablą stanął na czele dragonów...
Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.
Przejściowo taki stan jest nieraz konieczny, gdyż człowiek wciąż wymaga korekcji i samo- kontroli. Patologia zaczyna się w związku z jego utrwaleniem się. Wówczas uczucia coraz bardziej kumulują się na włas- nej osobie zamiast być na zewnątrz skierowane. Postawa introspektywna zmienia się w postawę narcystyczną. Na tym zawsze cierpi obiektywność introspekcji. I autoportret prze? staje spełniać swą zasadniczą rolę układu samokontroli. Poczucie winy Jak wspomniano, układ samokontroli działa na zasadzie sy- stemu nagrody i kary. Nagrodą są uczucia pozytywne ży- wione do własnej osoby, karą - uczucia negatywne. Uczu- cia pozytywne to przede wszystkim zadowoIenie z samego ,@ siebie, które prowadzi do wyjaśnienia kolorytu autoportretu: ? Człowiek zadowolony z siebie widzi się w jasnych kolorach. , ? Uczucia negatywne w stosunku do własnej osoby wywołują zaciemnienie autoportretu. Z nich najczęściej rodzi się po- ? czucie winy. Poczucie winy można by traktować jako karę za narusze- nie systemu wartości mo:ralnych. Wiąże się więc ono z naj- bardziej skomplikowanymi formami interakcji z otoczeniem społecznym. Porządek moralny zmierza bowiem do sprawie- dliwego i harmonijnego ułożenia tych stosunków. Wobec mnogości ludzkich celów i nastawień uczuciowych trudno taki porządek stworzyć; zawsze istnieje niebezpieczeństwo, ? że w najlepszych nawet intencjach k?goś się krzywdzi lub czyjeś uczucia się urazi. D?atego może, iż tak trudno po- ? . rządek moralny samemu stworzyć, we wszystkich kręgach , kulturowych powstają takie czy inne rygorystyczne społecz= ne systemy moralne, często sztywne i niezgodne z indywr- dualnym poczuciem moralnym, niemniej jednak stwarzają one poczucie bezpieczeństwa, iż posiada się akceptowany społecznie system moralności. W wielu też kręgach kulturowych istnieją różnego typu sposoby oczyszczania śię z poczucia winy. Sposoby te mają ? duże znac?enie psychoterapeutyczne, gdyż poczucie winy zawsze prowadzi do zaciemnienia obrazu własnej osoby, ä tyin l I? ? , samym do znacznego obniżenia nastroju. Oczyszczenie (?a- tharsis) przywraca więc radość życia i pozwala na powrót do niego. Z tego punktu widzenia grzeszenie i oczyszczenie byłoby zatem normalną koleją życia. Poczucie winy jest naszym najdelikatniejszym, a jedno- .cześnie najsilniejszym łącznikiem z ludzką wspólnotą. Rodzi się ono przy naruszeniu tej części obrazu własnej osoby, która powstała z zinternalizowanego zwierciadła społecz- nego. Już we wczesnych okresach rozwoju dziecko uczy się, że pewne jego sposoby zachowania się zbliżają, a inne 9 i ! i 3 oddalają je od jego otoczenia społecznego (przede wszystkim matki). W tym okresie życia oddalenie od środowiska spo- łecznego jest równoznaczne ze śmiercią. Śmierć społeczna równa się śmierci biologicznej. W ten sposób rodzi się lęk społeczny i on prawdopodobnie wpływa na internalizację ,? ?? '?: zwierciadła społecznego. System nagród i kar działajacy w otoczeniu społecznym zostaje wchłonięty do wnętrza. Czło- i) wiek sam siebie i karze, i nagradza. Jest dla siebie sędzią, ?,? 3?!?" 1 a nieraz i katem. W ten sposób rozwija się najważniejsża =?:"?? część autoportretu, bo dotycząca najbardziej skomplikowa- nych relac?i ze swiatem otacza?ącym, relac?i ob?ętych porząd- kiem moralnym. Ten najwyższy układ samokontrolujący człowieka składa się jakby z dwóch części: starej i nowej. Stara tworzy się już w dzieciństwie i - jak wszystkie struktury czynnoś- ciowe dawne i na skutek ciągłego używania zautomatyzowa- ne - pracuje ona poniżej progu świadomości