Nb...

440). Prawa te s¹ czêsto uznawane za czêœæ szeroko rozumianej wolnoœci zwi¹zkowej. : Dokumenty europejskie s¹ im równie¿ przekazywane na w³aœciwy adres elektroniczny. Nb. 417 288 Rozdzia³ VIII. Zbiorowe prawo pracy 428 Do drugiej grupy nale¿y zaliczyæ uprawnienia zwi¹zków zawodowych w zakresie ochrony praw pracowniczych. Sk³ada siê na ni¹ przede wszystkim wspieranie indywidualnych praw pracownika1, w tym zw³aszcza ochrony trwa³oœci stosunku pracy. Uprawnienia te s¹jednak uzupe³niaj¹ce, poniewa¿ ochrona ta mo¿e byæ skutecznie dochodzona przede wszystkim na drodze s¹dowej. Rozstrzygniêcie s¹dowe bierze jedynie pod uwagê, czy pracodawca umo¿liwi³ zwi¹zkowi zawodowemu skorzystanie z przys³uguj¹cego mu uprawnienia, jak równie¿ ewentualnie stanowisko zajête przez zwi¹zek. Prawo gwarantuje te¿ udzia³ zwi¹zków zawodowych w postêpowaniu s¹dowym. O uzupe³niaj¹cym charakterze uprawnieñ zwi¹zkowych w sprawach indywidualnych œwiadczy równie¿ fakt, i¿ czêœæ uprawnieñ indywidualnych pracowników jest egzekwowana przez inspekcjê pracy czy spo³eczn¹ inspekcjê pracy, któr¹ dzia³anie zwi¹zków tylko wspiera. 429 Do tej grupy uprawnieñ zwi¹zkowych nale¿y zaliczyæ równie¿ uprawnienia dotycz¹ce zbiorowych praw pracowniczych, jak np. ustalanie rozk³adu czasu pracy, planu urlopów czy te¿ zawarcie porozumienia dotycz¹cego zwolnieñ grupowych b¹dŸ przejœcia zak³adu lub jego czêœci na nowego pracodawcê. W tym przypadku te¿ granica miêdzy ochron¹ zbiorowych interesów a zbiorowych praw pracowniczych nie zawsze jest dostatecznie ostra, co zreszt¹ dodatkowo pog³êbia fakt, i¿ zbiorowe prawa pracownicze mog¹ byæ przedmiotem sporu zbiorowego. Pochodn¹ ochrony praw zbiorowych jest zwi¹zkowa kontrola przestrzegania prawa i nadzór nad przestrzeganiem warunków pracy. To ogólne uprawnienie zwi¹zku budzi niekiedy w¹tpliwoœci; por. uchw. SN (7) z 16.7.1993 r. (I PZP 28/93, PiZS 1994, Nr 1, s. 56), zgodnie z któr¹ zawarte w art. 8, 23 ust. 1 i art. 26 pkt 3 ZwZawU uprawnienie do kontrolowania przez zwi¹zki zawodowe przestrzegania prawa pracy oznacza tak¿e uprawnienie do kontrolowania wysokoœci wynagrodzeñ pracowników; nie oznacza natomiast uprawnienia do ¿¹dania od pracodawcy udzielenia informacji o wysokoœci wynagrodzenia pracownika, bez jego zgody. Ochrona praw pracowniczych nale¿y do uprawnieñ zak³adowej organizacji zwi¹zkowej. Przys³uguj¹ one organizacji zrzeszaj¹cej co najmniej 10 cz³onków. Przedstawia ona co kwarta³ informacjê o liczbie swoich cz³onków (art. 25' ZwZawU). Pracodawca, na pisemny wniosek zak³adowej organizacji zwi¹zkowej i za pisemn¹ zgod¹ pracownika, jest obowi¹zany pobieraæ z wynagrodzenia pracownika sk³adkê zwi¹zkow¹ w zadeklarowanej przez niego wysokoœci oraz przekazywaæ kwoty pobranych sk³adek na rachunek bankowy wskazany przez zwi¹zek. 1 Omawiana grupa uprawnieñ jest bardzo ró¿nie ukszta³towana w poszczególnych pañstwach. Nie zawsze uprawnienia te s³u¿¹ te¿ zwi¹zkom zawodowym, lecz niekiedy tak¿e pozazwi¹zkowej reprezentacji pracowniczej (np. w Niemczech - radzie pracowniczej). Nb. 428-429 § 34. Zwi¹zki zawodowe VII. Reprezentatywnoœæ zwi¹zków zawodowych 289 Ze wzglêdu na wystêpuj¹cy pluralizm zwi¹zków zawodowych prawo stara 430 siê rozstrzygaæ, który ze zwi¹zków jest uprawniony do reprezentowania pracowników. Dotyczy to szczebla ogólnopolskiego, ponadzak³adowego (przy zawieraniu uk³adu zbiorowego pracy) i zak³adowego. Na szczeblu ogólnokrajowym prawo opiniowania za³o¿eñ i projektów ustaw oraz aktów wykonawczych, wystêpowania z wnioskami o ich wydanie lub zmianê maj¹ organizacje zwi¹zkowe reprezentatywne w rozumieniu ustawy z 6.7.2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Spo³eczno-Gospodarczych. Zgodnie z ZwZawU, w zakresie zbiorowych praw i interesów, zwi¹zki zawodowe reprezentuj¹ wszystkich pracowników, niezale¿nie od ich przynale¿noœci zwi¹zkowej. Je¿eli jednak w zak³adzie pracy dzia³a wiêcej ni¿ jedna organizacja zwi¹zkowa, to ka¿da z nich broni praw i reprezentuje interesy swych cz³onków (art. 30 ust. 1 ZwZawU). W sprawach dotycz¹cych zbiorowych praw i interesów pracowników, w tym zw³aszcza w sprawach wymagaj¹cych zawarcia porozumienia lub uzgodnienia stanowiska, organizacje zwi¹zkowe mog¹ przedstawiæ wspólne stanowisko lub nawet utworzyæ wspóln¹ reprezentacjê zwi¹zkow¹ (art. 30 ust. 3 i 4 ZwZawU). Je¿eli jednak istnieje rozbie¿noœæ stanowisk miêdzy zwi¹zkami zawodowymi w zakresie ochrony zbiorowych praw i interesów pracowników, to prawo nie zawiera ogólnej formu³y reprezentatywnoœci. Rozstrzyga ono natomiast nastêpstwa braku wspólnego stanowiska w odniesieniu do coraz wiêkszej iloœci kwestii szczegó³owych. W szczególnoœci w sprawie ustalenia regulaminu wynagradzania, nagród i premiowania, regulaminu zak³adowego funduszu œwiadczeñ socjalnych, planu urlopów lub regulaminu pracy, okresów rozliczeniowych, o których mowa w art. 129 § 2 i art. 135 § 2 KP oraz wykazu prac, o którym mowa w art. 1577 § 4 KP, decyduj¹ wszystkie organizacje zwi¹zkowe albo przynajmniej organizacje zwi¹zkowe reprezentatywne w zakresie zawierania zak³adowego uk³adu zbiorowego pracy1 nie przedstawi¹ wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni, decyzje w tych sprawach podejmuje pracodawca, po rozpatrzeniu odrêbnych stanowisk organizacji zwi¹z- 1 Zgodnie z art. 2412=a reprezentatywna jest organizacja zwi¹zkowa: 1) zrzeszaj¹ca co najmniej 7% pracowników zatrudnionych u pracodawcy, pod warunkiem przynale¿noœci do ponadzak³adowej organizacji zwi¹zkowej uznanej za reprezentatywn¹ (art. 241" § 1 pkt 1), lub 2) zrzeszaj¹ca co najmniej 10% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. Je¿eli ¿adna z organizacji zak³adowych zwi¹zkowych nie spe³nia tych warunków, to reprezentatywna jest organizacja zrzeszaj¹ca najwiêksz¹ liczbê pracowników. Nb. 430 290 Rozdzia³ VIII. Zbiorowe prawo pracy kowych (art. 30 ust. 5 ZwZawU). Podobna formu³a reprezentatywnoœci obowi¹zuje przy zawieraniu porozumienia dotycz¹cego zwolnieñ grupowych. 431 Niezale¿nie od liczby organizacji dzia³aj¹cych w danym zak³adzie pracy w sprawach indywidualnych ka¿dy zwi¹zek reprezentuje prawa swoich cz³onków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego zwi¹zek zawodowy mo¿e siê te¿ podj¹æ obrony jego praw wobec pracodawcy (prawo opcji - art. 30 ust. 2 ZwZawU)