Nie musia�em, ale wobec ko�cowej perspektywy uda�em si� do �azienki...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Nie mia�em specjalnie ostrej �wiadomo�ci, �e myj� cia�o, kt�re za par� godzin b�dzie cia�em trupa, mog�em jednak by� tak� �wiadomo�ci� obci��ony genetycznie. Babka Pechowa przez ca�e wieki by�a znan� wi�la�-sk� wirtuozk� kunsztu mycia i ubierania trup�w. Dziesi�tki, a mo�e setki zmar�ych przesz�o przez jej r�ce w sensie �cis�ym. W przedostatnim roku pierwszej wojny �wiatowej - gdy jej matka i trzej bracia zmarli prawie jednocze�nie na hiszpank� - moja jedenastoletnia babka pozna�a arkana b�yskawicznego mycia i ubierania trup�w, p�ki nie stwardniej�. Potem przez lata i dziesi�ciolecia posy�ano po ni� z dom�w o nagle zas�oni�tych oknach. Nigdy nie odmawia�a, zawsze by�a w gotowo�ci; wstawa�a w �rodku nocy, wdziewa�a czarnoszar� sukni�, kt�ra by�a jak mundur jej pos�ugi, pakowa�a do ceratowej torby kuchenny fartuch, zapas flaneli, waty i butelk� spirytusu i pieszo albo przys�anymi ko�mi spieszy�a do otoczonego innym �wiat�em domu i my�a, i czesa�a trac�ce mi�kko�� cia�a, przeciera�a twarze spirytusem; zmar�ym kobietom zaplata�a warkocze i setki razy s�ysza�a i widzia�a znaki zostawiane przez odchodz�ce dusze. Atawistyczn� si�� rzeczy musia�em powtarza� jej ruchy: sun��em g�bk� po ramionach z t� sam� pieczo�owito�ci�, z kt�r� ona, namoczon� w spirytusie wat�, dotyka�a zmar�ych ewangelik�w. W ko�cu by�em got�w. Roz�o�y�em wersalk�, po�cieli�em sobie, leg�em. Czuwa�em wytrwale, nie usn��em; czas p�yn�� wolno, ale p�yn��, i po co najmniej dwu, a mo�e trzech przedostatnich godzinach - wybi�a ostatnia godzina. Ostro�nie wsta�em, przysun��em krzes�o, wlaz�em na nie i j��em z per- 55 fekcj� odsuwa� �abk� po �abce. Po odsuni�ciu si�dmej -kiedy w pierwszej zas�onie cztery zaledwie �abki do ko�ca mi zosta�y - w sypialni starych zapali�o si� �wiat�o. Raptownie otwar�y si� tam drzwi, ojciec przemkn�� przez przedpok�j jak strza�a, potem jak rozsadzaj�cy futryny artyleryjski pocisk wpad� do �azienki i zaraz rozleg� si� stamt�d dono�ny hurkot zwierz�cego pawiowania. Zeskoczy�em z krzes�a, odstawi�em je na miejsce i wr�ci�em do ��ka. Us�ysza�em delikatne st�pania matki. Wesz�a do mojego pokoju, pachnia�a surowym mi�sem, spod przymkni�tych powiek widzia�em jej dziwaczny i nie z tego �wiata u�miech. Smuga startego na brunatny �luz jedzenia przecina�a jej policzek. W ca�kowitej lunatycznej nieobecno�ci podesz�a do okna i machinalnie zas�oni�a zas�on�. Dopiero dzi� rozumiem, �e historia mojego pierwszego samob�jstwa jest te� opowie�ci� o tym, jak alkohol po raz pierwszy w �yciu zabra� mi wolno��. Mam - rzecz jasna - na my�li alkohol wyst�puj�cy z trzewi mojego starego. Biedak rzyga� prawie do rana. Mia� s�ab� g�ow�. 2004 Wszystkie historie i W okolicach austro-w�gierskiego miasteczka, w kt�rym odbywali�my praktyki robotnicze, grasowa� wampir �l�ski i od samego pocz�tku dziewczyny z miejscowego technikum odzie�owego spogl�da�y na nas z l�kiem. Odwraca�y si� na pi�cie, przyspiesza�y kroku, �le reagowa�y na najbardziej nawet finezyjne zagajenia. Zagaja� umieli�my, jak si� patrzy - nie wszyscy - ma si� rozumie�; nie ca�a nasza pi�cioosobowa brygada umia�a zagaja�, ale ja i Wittenberg mieli�my w tym wrodzon� bieg�o��. W�wczas spinali�my si� na dodatek maksymalnie, rozwijali�my pe�ni� mo�liwo�ci, stawali�my w konstruowaniu n�c�cych perswazji na g�owie - wszystko na nic. �wietnie ubrane panny z odzie��wki nawet nie udawa�y, �e si� umawiaj�, �e przyjd� na kaw�, �e przyjmuj� zaproszenie na imprez�. Nawet na odczepnego nie m�wi�y, �e zobacz�, spr�buj�, postaraj� si� i jak znajd� chwil� - wpadn�. Ka�dego dnia po fajrancie wys�uchiwali�my w miejscowej mordowni o nazwie �Europa" kolejnej, opowiadanej przez jednego z siedmiu tubylczych alkoholik�w nie do odr�nienia, historii o wampirze; wypijali�my po dwa piwa i szli�my pod pi�knie w g��bi zdzicza�ego 57 parku po�o�ony budynek technikum. Daremne to by�y wyprawy. Prawie wszystkie okna pomimo wrze�niowych upa��w zamkni�te; masywne korony d�b�w i r�wnie masywne ob�oki odbite w szybach i ani �ywego ducha. Z ty�u na boisku - nikogo, w skrzydle mieszkalnym -nikogo, w dobrze widocznych korytarzach - nikogo. Ani �ladu przebiegaj�cej postaci, cienia ramion, w�os�w, st�p. �adnej powiewaj�cej sukienki, porzuconej apaszki, broszki, bransoletki, wst��ki. Ledwo wyczuwalny zapach perfum - ale i to mog�o by� pobo�ne �yczenie. Ani �piewu, ani �miechu, ani chichotu. Raz zdawa�o nam si�, �e s�yszymy szmer suszarki do w�os�w; r�wnie jednak dobrze m�g� to by� daleki warkot lec�cego na po�udnie dwup�atowca. Poza tym ani widu, ani s�ychu. Ca�kowita pustka, bezludzie i, co za tym idzie, kompletny zanik cywilizowanych obyczaj�w. Ma si� rozumie�, Polska by�a wtedy, w roku po narodzeniu Chrystusa 1971, pod moskiewskim jarzmem, ale bez wzgl�du na jarzmo i bez wzgl�du na ustr�j, w ca�ej ludzkiej cywilizacji jest przyj�te, �e jak pod �e�skim internatem, szko��, akademikiem, hotelem robotniczym, klasztorem, czy wr�cz wi�zieniem, staje grupa z�aknionych m�czyzn - nawet je�li nie zostaje dopuszczona -otrzymuje odpowied�