t�um...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

). 180 4. Grubo�� papieru. Papiery fotograficzne pod wzgl�dem grubo�ci dziel� si� na cienkie i kartonowe (mniej wi�cej dwukrotnie grubsze od cienkich, zbli�one swoj� grubo�ci� do poczt�wek). Papiery cienkie s� najodpowiedniejsze na odbitki do formatu 18x24 cm w��cznie i na du�e powi�kszenia przeznaczone do naklejania na grubym podk�adzie. Papiery kartonowe wykazuj� swoj� przewag� w formatach powy�ej 18x24 cm, je�li nie przewiduje si� monta�u powi�ksze�. Papier cienki jest ta�szy, szybciej si� go p�ucze i suszy, �atwiej poddaje si� on naklejaniu i zajmuje mniej miejsca ni� karton. Ten ostatni zn�w ma mniejsz� sk�onno�� do zwijania si� i wi�ksz� wytrzyma�o�� mechaniczn�, nale�y go wi�c u�ywa� na odbitki cz�sto brane do r�ki. Je�li chcemy wybra� �sw�j" papier, to powinni�my obejrze� pr�bki r�nych produkowanych gatunk�w. Dok�adne okre�lenie ��danego papieru obejmuje nazw� wytw�rni, nazw� handlow� papieru, stopie� twardo�ci, barw� pod�o�a, rodzaj powierzchni, grubo�� papieru i wreszcie format. Przyk�ad: Foton Pancobrom, normalny, niebieskobia�y, b�yszcz�cy, karton, 18x24 cm. Jak wywo�ywa� b�ony Ka�dy, kto potrafi odczyta� wskazania zegara i termometru, jest w stanie wywo�a� prawid�owo czarno-bia�� b�on� - poniewa� czas wywo�ywania zale�y od temperatury wywo�ywacza. Gdy ten ostatni jest ciep�y, to trzeba odmierzy� kr�tszy czas wywo�ywania ni� dla ch�odnego wywo�ywacza (poj�cia �ch�odny" i �ciep�y" oznaczaj� tu zakres temperatur od 16� do 24�C; za temperatur� normaln� przyjmuje si� 20�C). Naturalnie rozmaite gatunki b�on jak r�wnie� rozmaite gatunki wywo�ywaczy wymagaj� r�nych �czas�w normalnych" wywo�ywania przy 20�C. Te jednak mo�na �atwo odczyta� z por�cznych ma�ych tabelek i wykres�w, dostarczanych w tym celu przez wytw�rnie b�on. Dzi�ki tej metodzie nawet pocz�tkuj�cy uzyskuje regularnie dobre wyniki. Musi tylko zastosowa� wywo�ywacz przepisany przez wytw�rc� b�ony, przeczyta� do��czon� do niej instrukcj�-tam znajdzie czas wywo�ywania odpowiadaj�cy danej temperaturze wywo�ywacza. Jedynymi potrzebnymi przyrz�dami kontrolnymi s� termometr i zegar. Prawid�owe wywalanie daje w wyniku negatywy, kt�rych najg�stsze 181 partie (zwane �wiat�ami) nie s� ca�kowicie zaczernione, lecz wykazuj� zr�nicowania, a najs�absze partie (cienie) nie s� przejrzyste jak szk�o, tylko ukazuj� rysunek szczeg��w. Gdy po�o�ymy taki negatyw na zadrukowanej stronie, to powinni�my, cho� z trudem, dostrzega� litery poprzez ciemne miejsca, a jasne powinny wykazywa� wyra�n� szaro��. Przewalanie nast�puje, gdy pozostawimy b�on� zbyt d�ugo w wywo�ywaczu, albo gdy jest on za ciep�y, albo gdy zachodz� obie te okoliczno�ci. Negatywy staj� si� wtedy za g�ste i zanadto kontrastowe (,,twarde"). Trudno je nastawi� na ostro�� w powi�kszalniku, gdy� obraz jest bardzo ciemny, a czasy na�wietlania tak si� wyd�u�aj�, �e ciep�o lampy powi�kszalnika mo�e spowodowa� wybrzuszenie si� negatywu, oddalaj�c go cz�ciowo od pierwotnej p�aszczyzny nastawczej. Powi�kszaj�c takie negatywy na papierze o gradacji normalnej otrzymujemy odbitki, kt�re z regu�y s� zbyt kontrastowe, maj� za du�e ziarno i nie s� ostre na ca�ej powierzchni. Niedowolanie wynika, gdy za wcze�nie wyjmiemy b�on� z wywo�ywacza, gdy jest on za ch�odny albo gdy zdarzy si� i jedno, i drugie. Negatywy maj� wtedy za ma�� g�sto�� i za ma�y kontrast. Wygl�daj� one szaro i mi�kko. Kiedy po�o�ymy taki negatyw na zadrukowanej stronie, to b�dziemy mogli z �atwo�ci� odczyta� litery nawet poprzez jego najciemniejsze miejsca. Je�li powi�kszymy niedowo�ane negatywy na papierze o gradacji normalnej, to otrzymane powi�kszenia b�d� ma�o kontrastowe i szare-nie b�d� mia�y prawdziwej czerni ani bieli. Praktyka wywo�ywania b�on Przyzwyczajenia kszta�tuj� si� �atwo, ale z trudem tylko udaje nam si� p�niej ich pozby�. Dlatego jest rzecz� wa�n�, aby pocz�tkuj�cy uczyli si� od razu pracowa� w spos�b prawid�owy. Najpierw kilka wskaz�wek og�lnych, ale wa�nych. Nie pr�bujmy ,,oszcz�dza�" na materiale, a ju� najmniej na wywo�ywaczu, utrwalaczu i innych chemikaliach, z kt�rych wi�kszo�� i tak jest stosunkowo tania. Wywo�ywacz i utrwalacz wylewajmy, jeszcze zanim si� �wyczerpi�". �Oszcz�dno�ci" na chemikaliach prowadz� nieuchronnie do roztrwonienia o wiele wy�szych warto�ci, jak niezast�pione negatywy albo po prostu stracony czas. Zdarza si� wtedy, �e t� sam� 182 prac� trzeba wykona� po raz drugi-zak�adaj�c, �e taka mo�liwo�� w og�le istnieje. Kupujmy tylko wyroby znanych firm. �Anonimowe" b�ony, wywo�ywacze i chemikalia, kupowane w sieci handlowej niekt�rych przedsi�biorstw albo z przeceny s� rzeczywi�cie ta�sze. Niestety s� to cz�sto towary przeterminowane albo w og�le niskiej jako�ci, tak �e nie ma sensu ich kupowa�*. Wykonujmy wszystkie czynno�ci zawsze w ten sam spos�b. Starajmy si� znormalizowa� wszystko, co si� da. Wypracujmy sobie w�asny system i trzymajmy si� go. Nie zmieniajmy wywo�ywacza czy procesu obr�bki dlatego, �e kto� inny osi�gn�� sukces inn� metod�. W fotografii mo�na si� kierowa� w�asnym gustem i indywidualnymi upodobaniami jak w ka�dym innym rzemio�le, jak w ka�dym innym gatunku sztuki. Metody doskonale pasuj�ce do czyjego� temperamentu i sposobu pracy, mog� by� dla nas ca�kowicie nieodpowiednie. Najlepsze wyniki osi�gniemy z pewno�ci� normalizuj�c na�wietlanie i wywo�ywanie blon przy przemy�lanym u�yciu �wiat�omierza, zegara i termometru. Otrzymane w ten spos�b negatywy b�d� znacznie przewy�sza�y pod wzgl�dem technicznym wyniki osi�gane metodami �subiektywnymi". Moim zdaniem metoda na�wietlania b�on ,,zgodnie z do�wiadczeniem" i kontroli ich wywo�ywania �na oko" jest przestarza�a i nie dor�wnuje metodzie �czasowo-temperaturowej", opisanej powy- s. isi �ej. Przygotowania Prace przygotowawcze przebiegaj� jednakowo bez wzgl�du na rodzaj b�ony i wywo�ywacza. Przy dalszej lekturze por�wnujmy opis ze schematem na nast�pnej stronie. Przygotowanie wywo�ywacza. Decydujemy si� na u�ycie okre�lonego wywo�ywacza na podstawie charakterystyk ze str. 173-4. W razie w�tpliwo�ci kierujmy si� zaleceniami wytw�rcy b�on