T�um ta�cz�cych par...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

. . Orkiestra. . . Oto pani domu. . . A to jej m��. . . Wysoki, przystojny. . . . Za�o�y�bym si�. . . Ale� tak. Na pewno jest lekarzem. . . Na Boga! To doktor Pawlicki! �ucja i Kolski zamienili spojrzenia pe�ne podziwu. Wreszcie �ucja zawo�a�a ze �miechem: - Ale� oczywi�cie! ! Profesor musia� spotka� w Radoliszkach Pawlickiego i dowiedzia� si� od niego o tym balu. Wilczur gwa�townie zamacha� r�k�. - Niech pani nie przerywa mi wizji: to wcale nie s� Radoliszki. Widz�, widz�. . . To jest dw�r. Bal na wsi. . . Oto jakie� toasty. . . Tak. . . To wznosz� zdrowie pani domu. . . Jej imieniny. . . Widz� pani�. . . A obok doktora Kolskiego. . . Pani jest jakby otoczona ob�oczkami czego� przezroczystego. . . Tak. . . To tiul. . . Niebieski tiul. . . I ca�a suknia jest niebieska. . . - Nie, , to doprawdy niewiarygodne! Sk�d profesor mo�e wiedzie�, �e suknia istotnie b�dzie niebieska! Bo przecie� nie z tego paska, kt�ry robi�. Pasek jest czarny. Profesorze, niech�e pan ju� d�u�ej nas nie intryguje! Wilczur spojrza� na ni� gro�nie. - Widz�, , �e pani o�miela si� nie wierzy� w moje nadprzyrodzone uzdolnienia. - O�mielam si�. . - �ucja skin�a g�ow�. . - Ha, , wobec tego nie b�d� ju� dalej pani przepowiada�. - Niech pan jeszcze tylko przepowie, czy nie widzi pan na tym balu s�ynnego chirurga, profesora Rafa�a Wilczura? Wilczur energicznie zaprzeczy� ruchem g�owy. - Stanowczo nie widz�. Jego obfite kszta�ty rysuj� si� przed oczyma mej duszy wygodnie rozpostarte na tym oto ��ku i pogr��one w krzepi�cym �nie. - To i my w takim razie te� nie pojedziemy - zawyrokowa�a �ucja. . - Ani mi si� wa�cie! Je�eli nie pojedziecie, b�d� to uwa�a� za osobist� obraz�. Przekonam si� bowiem, �e swoim powrotem pokrzy�owa�em wasze przyjemne plany. Kto wie, czy wobec tego nie uciekn� z powrotem do Wilna? Po kr�tkich certacjach �ucja zgodzi�a si� by� na balu u Pawlickich. W istocie bardzo tego pragn�a. Wiedzia�a, �e spotka tam Jurkowskiego, a w�a�nie jemu chcia�a si� pokaza� w towarzystwie Kolskiego, by mu udowodni�, �e ma i m�odych, i przystojnych adorator�w. Je�eli za� wybra�a Wilczura, to widocznie dlatego, �e profesor jest znacznie wi�cej wart od najprzystojniejszych i najm�odszych. 350 Chocia� rzecz by�a postanowiona, w chwili wyjazdu opad�y �ucj� wyrzuty sumienia i omal nie zrezygnowa�a z balu. Nie post�pi�a mo�e tak jedynie dlatego, �e profesor zdawa� si� bynajmniej nie martwi� samotnie sp�dzonym wieczorem ( Jemio� poszed� do karczmy i nie zapowiada� szybkiego powrotu) . W zachowaniu si� profesora raczej mo�na, by�o si� dopatrzy� zadowolenia, �e b�dzie mia� wolny czas dla siebie. Weso�o �artuj�c odprowadzi� ich do bryczki. 2 samotno�ci jednak nic nie wysz�o. Zaraz po odje�dzie �ucji i Kolskiego przyszed� Prokop. Swoim zwyczajem przywita� si� w milczeniu i wszed� za Wilczurem. Gdy ju� zasiedli w jego pokoju, zapyta�: - I c� tam s�ycha� na szerokim �wiecie? - Jak zawsze - kiwn�� g�ow� Wilczur. - U�eraj� si� ludzie o kawa�ek chleba jak g�odne psy o ko��. Otumanieni swoimi sprawami, zagonieni. Nic nowego na szerokim �wiecie. - A jednak d�ugo ci� nie by�o - zauwa�y� Prokop. . - A to niedobrze. . - Dlaczeg� niedobrze? ? - Wilczur spojrza� na� uwa�nie. - A bo widzisz, w moim rozumieniu to tak: jak kto� co� ma, to zawsze lepiej pilnowa�. Chat� sam� zostawisz, drzwi nie zamkniesz, to ci� i okradn�. Miejscowi, wiadomo, nie rusz�, ale ma�o to r�nych przyb��d�w po kraju si� w��czy? Ani si� obejrzysz, jak ci wszystko wynios�. Wilczur potrz�sn�� g�ow�. - M�drze m�wisz, Prokopie. Tak m�drze, �e i zrozumie� mi trudno. To� przyjecha�em i niczego tu nie brak. Powiedz wyra�niej, co masz na my�li. - C� ja mam tu m�wi� - burkn�� Mielnik i z wielk� uwag� zabra� si� do skr�cania papierosa. - Zasta�em wszystko w porz�dku - ci�gn�� Wilczur. - Wszystko tak, jak powinno by�. Nikomu si� nic nie sta�o, chorzy dopatrzeni. - I nie tylko chorzy. . . - C� to znaczy? ? Prokop zmarszczy� brwi i woln� r�k� przesun�� kilka razy po swojej siwej brodzie. - A ja tobie co powiem: ty tego m�odego doktorka to p�d� w szyj�. Niepotrzebny on tu jest. Posiedzia� trzy tygodnie albo i wi�cej, a teraz i dosy�. Niech jedzie kczortu. Nahasa� si� tu, nakr�ci�, to i dosy�. My�la�em, �e jak powr�cisz, od razu go przegonisz, ale ty za mi�kki cz�owiek. Wierzchem tu b�dzie je�dzi� i takie rzeczy. Niech wraca, sk�d przyjecha�. Nie by�o tu jego i dobrze by�o. Ty jego po karku i won! Ot, co! W miar� tego jak m�wi�, stary a� si� zasapa� z d�ugo t�umionej irytacji. Sko�czy� i jeszcze pomrukiwa� przez par� minut. Wilczur uda� zdziwionego. . - Uszom, swoim nie wierz�. Doktora Kolskiego znam od dawna. To bardzo porz�dny lekarz i mi�y cz�owiek. Nic mu zarzuci� nie mog�. Czy�by on tu podczas mojej nieobecno�ci co� z�ego robi�? Prokop wzruszy� ramionami. - Z�ego, , nic z�ego. Ale ty by� lepiej zrobi�, nic zostawiaj�c go tutaj - Ludzie, kt�rych leczy�, wcale si� nie skar�yli na niego. . . Prokop machn�� r�k�. - Leczenie leczeniem, a wi�cej on patrzy w zdrowych ni� w chorych. My�la�em, �e sam to zauwa�ysz i po�o�ysz temu koniec. A ty ich jeszcze teraz na jakie� wieczorynki razem wysy�asz. Wilczur za�mia� si� z przymusem i poklepa� Prokopa po ramieniu. - A c� mam robi�, stary przyjacielu? M�odzi s�, oboje m�odzi, to niech si� sobie wyta�cz�. Dla nas z tob� pogaw�dka, ciep�y piec, a dla nich zabawa. Ot, i wszystko w porz�dku. Prokop pokr�ci� g�ow�. - Dziwne rzeczy m�wisz. Ja bym tam swojej kobiecie, a zw�aszcza gdyby by�a m�oda, nie pozwoli� na to. 351 - Swojej? . . . - Wilczur machn�� r�k�. - A czy mo�e by� swoja kobieta, przyjacielu? Swoja mo�e by� cha�upa, swoja kurtka, swoja krowa, ale kobieta? Przecie� ona te� my�li i czuje tak samo jak i ja. Takie same ma prawa jak i ja. Przeciw woli j� trzyma�? To� to wi�zienie. I jaki� mia�by� po�ytek z takiej, co wbrew swemu sercu przy tobie siedzi i tylko my�li o tym, jakby si� wyrwa�, i na sw�j los narzeka? - Prawo takie Boskie jest - surowo powiedzia� Prokop. . - Ech, przyjacielu. W�a�nie �eby to prawo by�o przestrzegane, to trzeba dobrze namy�li� si�, zanim si� kobiet� tym prawem z sob� zwi��e. Prawo to tylko wtedy moc swoj� b�dzie mia�o, gdy zatwierdzi to, co w dw�ch sercach zosta�o postanowione. Prokop zamy�li� si� i powiedzia�: - A ja my�la�em, , �e u was ju� postanowione. - Dzi�ki Bogu, nie by�o jeszcze postanowione - ze smutkiem odpowiedzia� Wilczur i za- cz�� m�wi� o innych sprawach, daj�c tym do zrozumienia Prokopowi, �e poruszony przeze� temat jest dla� przykry. Tymczasem w go�cinnym domu pa�stwa Pawlickich serdecznie i 7