Obejmowa�a ona udzielanie zapom�g, po�yczek i zaliczek, pomoc w naturze /odzie�, �ywno��, opa�/, kierowanie na bezp�atne obiady /1300 w ci�gu roku/, porady prawne itp...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

W ramach swej dzia�alno�ci kulturalno-o�wiatowej Towarzystwo prowadzi�o bibliotek� brajlowsk� i organizowa�o r�czne przepisywanie ksi��ek do tej biblioteki i podr�cznik�w szkolnych. W odpowiedzi na ka�de zam�wienie dostarcza�o tabliczki i rysiki do pisania brajlem, wykonywane przez miejscowych dostawc�w. Za sw�j udzia� w �wiatowej Wystawie Ksi��ek, kt�ra odby�a si� w Pradze Czeskiej, Towarzystwo otrzyma�o dyplom pami�tkowy. W �wietlicy Schroniska odbywa�y si� lekcje �piewu, lektorat ksi��ek czarnodrukowych, zespo�owe s�uchanie audycji radiowych itp. Organizowane te� by�y wycieczki za miasto i grupowy udzia� niewidomych w przedstawieniach teatralnych i koncertach. Zarz�d Towarzystwa sk�ada� si� wy��cznie z os�b widz�cych. Fundusze na dzia�alno�� pochodzi�y z ofiar nadsy�anych w odpowiedzi na prowadzone stale "u�wiadamianie szerokich warstw spo�ecze�stwa o humanitarnym zadaniu Towarzystwa i jego instytucji", z dotacji pieni�nych i z dar�w w naturze. Sprawozdanie, kt�re jest g��wnym �r�d�em informacji o pracach Towarzystwa, z uznaniem podkre�la "�yczliwe ustosunkowanie si� czynnik�w samorz�dowych i nadzorczych do spraw organizacji naszej". 14/ 4 4 60 0 4 99 1 ff 1 32 1 - - - 4 4 60 0 4 1 W r. 1926 staraniem ociemnia�ej lekarki, dr Marii Strzemi�skiej i jej przyjaci�, g��wnie prawnik�w i lekarzy okulist�w, powsta�o w Wilnie stowarzyszenie, celem kt�rego by�a "pomoc moralna i materialna dla niewidomych". Stowarzyszenie to przyj�o nazw� Towarzystwo Kuratorium nad Ociemnia�ymi, nawi�zywa�o bowiem do tradycji instytucji istniej�cej mi�dzy rokiem 1860 a 1914. Przedmiotem troski Towarzystwa sta�o si� w pierwszym rz�dzie wychowanie niewidomych dzieci oraz przygotowanie do pracy zawodowej doros�ych niewidomych. Inspiratork� i organizatork� ca�ej akcji by�a dr Strzemi�ska. Ur. w r. 1887, po uzyskaniu dyplomu lekarza-internisty rozpocz�a ona prac� zawodow� w szpitalu zaka�nym w Wilnie na Zwierzy�cu. Po kilku miesi�cach zachorowa�a na tyfus plamisty, po wyzdrowieniu za� utraci�a ca�kowicie wzrok. Okres pierwszej wojny �wiatowej sp�dzi�a wraz ze swoj� przyjaci�k�, dr Muszy�sk�, kt�ra nie opu�ci�a jej do ko�ca �ycia. Po wojnie, postanowiwszy wszystkie si�y odda� sprawie niewidomych, uko�czy�a Studium Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, nawi�zuj�c r�wnocze�nie kontakt z Towarzystwem Opieki nad Ociemnia�ymi w Laskach. Czuj�c si� przygotowan� do podj�cia planowej dzia�alno�ci, wr�ci�a do Wilna i zainicjowa�a powstanie Kuratorium. Pierwszym jego osi�gni�ciem by�o doprowadzenie do utworzenia w Wilnie Pa�stwowej Szko�y Specjalnej dla Dzieci Niewidomych /1928/29/. Towarzystwo wystara�o si� dla niej o tymczasowy lokal w drewnianym domu przy ulicy Antokolskiej 44, kt�ry posiada� 6 pokoi. Dwie sale przeznaczone na klasy, dwie na sypialnie, jedna by�a sal� gimnastyczn�, jeden najmniejszy pok�j by� zarazem kancelari� i mieszkaniem nauczycielki i kierowniczki internatu w jednej osobie. Domek posiada� werand�, prowadz�c� na niewielki ogr�dek, w kt�rym ros�o kilka klon�w i krzak�w ja�minu. W pierwszym roku by�o dzieci sze�cioro, w drugim przyby�a nowa, liczniejsza grupa. W roku 1930 w szkole wile�skiej uczy�o si� 30 dzieci. Stopniowo Zak�ad dla Niewidomych rozszerzy� si� na dalsze domki przy ul. Antokolskiej. Przyby�a te� druga nauczycielka. Kierowniczk� szko�y i ca�ego zak�adu, prowadzonego przez Towarzystwo, by�a stale dr Strzemi�ska. Internat szko�y by� plac�wk� Towarzystwa, kt�re utrzymywa�o wi�kszo�� dzieci z w�asnych funduszy. W po�owie 1929 roku powsta�y warsztaty koszykarskie Towarzystwa wraz z internatem dla pracownik�w dalej mieszkaj�cych. Wkr�tce potem rozpocz�to w Zak�adzie nauk� gry na skrzypcach i na fortepianie dla dzieci ze szko�y i dla doros�ych pracownik�w warsztat�w. Aby umo�liwi� tym pracownikom z�o�enie egzamin�w czeladniczych Towarzystwo utworzy�o kurs dokszta�caj�cy z nauk� czytania i pisania w brajlu. W roku nast�pnym prowadzenie tego kursu przej�y w�adze szkolne. W rezultacie pracownicy warsztat�w Towarzystwa i absolwenci kurs�w zdali egzaminy czeladnicze przed Komisj� z Izby Rzemie�lniczej, nast�pnie za� /1933/ zorganizowali sp�dzielni� koszykarsk�. Kilku koszykarzy po egzaminie wr�ci�o do swych sta�ych miejsc zamieszkania i rodzin, a nast�pnie za�o�y�o w�asne warsztaty cha�upnicze. Towarzystwo sta�o si� oparciem tak dla sp�dzielni jak i dla cha�upnik�w. Dla �atwiejszego uzyskania surowca koszykarskiego, kt�ry trzeba by�o sprowadza� z Ma�opolski, za�o�y�o do�wiadczaln� plantacj� wikliny, rozszerzaj�c j� w nast�pnych latach. Dla u�atwienia zbytu wyrob�w niewidomych otworzy�o specjalny sklep przy ul. Gda�skiej. Aby nauczy� spo�ecze�stwo ceni� wyroby niewidomych, dwukrotnie wystawia�o je na Targach P�nocnych w Wilnie, gdzie uzyska�y one dwa z�ote medale, ma�y i wielki. Od pocz�tku swego istnienia Towarzystwo zabiega�o o przekazanie mu na zak�ad dla niewidomych dw�ch kamienic przy ul. Ma�a Pohulanka 20, stanowi�cej przed wojn� siedzib� Popieczitielstwa Slepych. Kamienice te przyznane s�downie dopiero w r. 1933, wymaga�y gruntownego remontu, po przeprowadzeniu kt�rego znowu staraniem Towarzystwa, szko�a i zak�ad zosta�y przeniesione do w�asnych budynk�w. "By� to du�y obiekt, mi�dzy ulicami Wielk� i Ma�� Pohulank�. Od strony Wielkiej Pohulanki by� d�ugi dziedziniec i sad owocowy, a tak�e boisko. W g��bi sta� budynek internatowy, a w domu stoj�cym od strony ulicy Ma�ej Pohulanki mie�ci�y si�: szko�a, warsztaty i internat dla doros�ych." W roku 1934 w zak�adzie mieszka�o 3 dzieci w wieku przedszkolnym, 34 dzieci starszych, uczni�w szko�y pa�stwowej i 23 doros�ych. Spo�r�d tych 60 niewidomych, 32 osoby by�y na ca�kowitym utrzymaniu Towarzystwa. W roku 1933 ze szko�y wyszli pierwsi jej absolwenci, nad kt�rymi opiek� roztoczy�o Towarzystwo uruchamiaj�c w ten spos�b nowy dzia� swej pracy. Jedni z nich szli do warsztat�w i sp�dzielni, inni do muzycznych i innych szk� dla widz�cych na dalsz� nauk�. W nast�pnych latach dr Strzemi�ska doprowadzi�a do utworzenia w ramach zak�adu 3-letniej szko�y zawodowej dla niewidomych. Uczono w niej opr�cz przedmiot�w og�lnokszta�c�cych towaroznawstwa, historii handlu z ekonomi�, maszynopisania, prz�dzalnictwa lnu, koszykarstwa i szczotkarstwa. D��eniem dr Strzemi�skiej by�o udost�pnienie niewidomym jak najwi�kszej wiedzy og�lnej i zawodowej celem usamodzielnienia ich w �yciu i pracy. Ca�ym sercem oddana sprawie niewidomych, wprowadza�a ona tak�e r�ne pomoce w�asnego pomys�u, jak tafelki i sztyfciki do pocz�tkowej nauki brajla oraz wyszywane mapy. Po d�ugiej chorobie zmar�a w r