Rakowski by� w Muzeum asystentem profesora Uniwersytetu Pozna�skiego, doktora Edwarda Lubicz-Niezabi-towskiego, i mia� wiele do czynienia ze zwierz�tami zar�wno �ywymi,...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Do tych dw�ch zagorza�ych mi�o�nik�w przyrody, przy tym ludzi nad wyraz sympatycznych, cz�sto wpada�em na rozkoszne gaw�dy i wiele si� od nich uczy�em o pasjonuj�cym �wiecie zwierz�t. To� zwierz�ta od najm�odszych �at wywiera�y na mnie nieodparty urok, a tajemnice ich �ycia zawsze mnie okrutnie intrygowa�y. By� to cza-rowny �wiat naje�ony tysi�cem zagadek, jaka� niewyczerpana skarbnica ukrytych bogactw, i by�o nieustanne rozniecanie wyobra�ni. Przyja�ni zoologowie nie tylko ciekawie opowiadali, jednocze�nie udost�pniaj�c mi sw� bogat� bibliotek� przyrodnicz�, ale byli mi bratersko �yczliwi. Gdy kt�rego� dnia nie�mia�o zdradzi�em si� przed obydwoma z moimi planami podr�niczymi, oni a� krzykn�li z rado�ci i zamiar wyprawy do Parany uwa�ali za najszcz�liwszy pomys�; wiadomo: przyrodnicy. Roz- 54 55 mowa zaraz zesz�a na Chrostowskiego i doktora Jaczewskiego, a profesor Niezabitowski nie zasypia� gruszek w popiele. Z punktu gor�co mnie zach�ca� do p�j�cia w �lady dw�ch poprzednik�w i do zbierania tam w puszczy okaz�w fauny brazylijskiej dla kt�rego� z polskich muze�w. u �� Czy m�g�bym to przywie�� dla was, dla Poznania? � zapyta�em z lekka oszo�omiony. � Jak najbardziej! � hukn�� Rakowski. � Tylko brak nam na to forsy! Obruszy�em si� na niego: �� Ale� oczywi�cie darowa�bym wszystko!... � Psiakrew! To w dech�! Taka praca* kolekcjonerska, takie postawienie sprawy da�o mej podr�y konkretny cel: nie wyrusza�bym do Parany jako pusty obie�y�wiat czy turysta, lecz maj�c na oku konkretny, jasny i wyra�ny po�ytek. Gorzej przedstawia�a si� sprawa z przyjaci�mi od wsp�lnych u mnie wieczor�w. Zaledwie pewnego dnia ostro�nie napomkn��em o ewentualnej ch�ci zrealizowania kiedy� swych marze� ameryka�skich, gdy wszystkim prawie dech zapar�o z os�upienia. � Ty, do Ameryki?!� kto� b�kn�� zbarania�y. � O nieba �askawe! Ca�a ta ferajna nie mog�a wyj�� ze zdumienia. Czu�a si� niemal zgorszona. By�o w tym co� ubli�aj�cego. �� Czy z byka spadli�cie? � parskn��em na nich. � Sp�jrz na sw�j kitel! � u�miechn�� si� Janek Wroniecki i palcem demonstracyjnie wskaza� na moje odzienie. Ja: ��* Co z kitlem? Co to ma wsp�lnego z kitlem?! Kitel stoi na przeszkodzie? �� Pomy�l jeno o swoim kitlu! �- upiera� si� Janek i doda� niemieckim porzekad�em: �� Schuster bleib bei deinen Leisten! (Szewcze, pozosta� przy swym kopycie!) � Do diab�a! � wybuch�em ni to rozbawiony, ni ze z�o�ci�, widz�c doko�a siebie same niewyra�ne g�by i zmieszane oczy. � Czy�cie powariowali? � . � � � � ' � Nie my! � zaprzeczy�o dw�ch, trzech. �Nie my! Przez kilka nast�pnych dni nie poruszali�my dra�liwej � jak wynika�o z ich zachowania si� � sprawy, ale potem zacz��em, im ogl�dnie wyja�nia� ca�e zagadnienie i m�j punkt widzenia. Na to nieznacznie kiwali tylko g�ow�, jakby ci�gle zadziwieni czy zgorszeni, i zasnuwali si� milczeniem; to, co im t�umaczy�em, wpuszczali jednym uchem, wypuszczali drugim. Tak d�ugo, jak marzenia moje uwa�ali za niewinne zachcianki, traktowali je z pob�a�liwo�ci� i humorem, a mnie z lekka jak nieszkodliwego fantast�. Lecz w miar� dojrzewania moich plan�w zmieniali sw� postaw�, zacz�li odnosi� si� krytyczniej. Jedynie z tej paczki poczciwy Kazik Smigielski, niedosz�y prawnik, by� szczerze i z zapa�em po mej stronie, ale on zawsze uchodzi� za gor�c� g�ow� i by� niewydarzonym poet�. � Nie s�uchajcie tych za�niedzia�ych ko�tun�w! � �miej�c si� wo�a� do mnie otwarcie przy wieczornych przyjacio�ach. Pewnego dnia Janek Wroniecki wyci�gn�� mnie na poufn� rozmow� w cztery oczy. By� najstarszy z nas wszystkich i uwa�a� si� za seniora, uprawnionego do udzielania wskaz�wek. Przestrzega�, �e to mrzonka, to szale�stwo traci� tyle pieni�dzy na niedorzeczny kaprys. � To nie kaprys! � zapewnia�em go. � To dope�nienie duchowej spu�cizny po ojcu, kt�rego i ty tak ceni�e�. To wa�ny d�ug serca!..