W kr�gach towarzyskich Ammanu podczas kolacji wymieniano r�ne imiona, a ka�de �r�d�o zapewnia�o, �e posiada informacje Prosto z pa�acu...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Mia�am w�wczas zaledwie dwadzie�cia sze�� lat, wi�c, oczywi- �cie, by�am zachwycona, �e tak wysoko postawiony i wspania�y m�czyzna lubi ze mn� rozmawia�. Jednak kr�l by� powszechnie znany z pogody ducha i troski o wszystkich mieszkaj�cych w Jordanii lub cho�by tylko przeje�d�aj�cych przez ni�. Znacznie P�niej powiedzia� mi, �e podczas audiencji w Diwanie dostrzeg� w moich oczach co� wyj�tkowego i natychmiast si� zakocha�. Podczas pobytu w Ammanie zawar�am kilka cudownych przy- : z Melih� Azar, nauczycielk� ze szko�y lotnictwa cywilnego; Asfur, kt�ra kierowa�a rodzinn� fabryk� zapa�ek; Ramim 55 Churim, m�odym wydawc� "Jordan Times"', i Amerem Saltim bankierem, cz�onkiem grupy, z kt�r� od czasu do czasu grywa�am w tenisa. �on� Amera Saltiego by�a Amerykanka, Rebecca. Spo- ro czasu sp�dza�am tak�e z Chalidem Szomanem, wiceprezesem i synem za�o�yciela najwi�kszego arabskiego banku, oraz jego �o- n�, Suh�, artystk�. Jak si� szybko przekona�am, Amman by� bar- dzo ma�ym miastem, czasami wr�cz mo�na by�o odnie�� wra�e- nie, �e wszyscy si� znaj�. Pozna�am r�wnie� rodziny moich przyjaci�, co znacznie posze- rza�o kr�g znajomych. W tym czasie w Jordanii wi�kszo�� rozry- wek zapewnia�o �ycie rodzinne, a krewni moich przyjaci� byli �yczliwi i ch�tnie witali mnie w swoich domach. Bardzo sobie ce- ni�am zaproszenia na kolacje. Rodzinne posi�ki zapewnia�y mi najlepsze jedzenie i ciekawe towarzystwo. Matka Fatiny by�a wy- j�tkowo dobr� kuchark�. Nauczy�a mnie przygotowywa� moje ulubione dania: bamja, czyli pi�mian jadalny, ful z fasolki fava ifasulja, zielony groszek w sosie pomidorowym. Reszt� czasu za- zwyczaj sp�dza�am samotnie. Nie chcia�am nadu�ywa� go�cinno- �ci, zbyt cz�sto wpraszaj�c si� na kolacje, cho� stale mnie do tego zach�cano. Niejednokrotnie czu�am si� bardzo samotna. Wcale nie pomaga�o mi, �e chc�c zam�wi� rozmow� mi�dzynarodow� do domu, musia�am pokona� na piechot� oko�o p�tora kilometra, by dotrze� do hotelu Intercontinental. Rodziny jorda�skie ��czy bardzo silna wi�. Zazdro�ci�am im tego. Atmosfera, jaka panowa�a w ich domostwach, w niczym nie przypomina�a mojego domu ani dom�w wielu rodzin, kt�re zna- �am na Zachodzie. Kultura arabska k�adzie ogromny nacisk na wsp�zale�no��. W Jordanii doros�e dzieci, zar�wno synowie jak i c�rki, nie rozpoczynaj� samodzielnego �ycia i do �lubu mieszka- j� w rodzinnym domu, dzi�ki czemu wszyscy krewni zapewniaj� sobie nawzajem towarzystwo, nadz�r i bezpiecze�stwo. Moi przy- jaciele Asfurowie rryeli siedem c�rek. Tworzyli zamkni�ty kr�g. Nie mieli problem�w materialnych ani socjalnych; poniewa� wszystkie potrzeby mogli zaspokoi� w obr�bie w�asnej rodziny.! Bardzo lubi�am kolacje w ich domu, poniewa� traktowano mniej tam, jakbym by�a jedn� z nich. Jordania to istny tygiel narod�w. Od tysi�cy lat le�y na skrzy- �owaniu g��wnych trakt�w Bliskiego Wschodu, stanowi wa�ne 56 komunikacyjne i handlowe, ��cz�c pa�stwa i cesarstwa go, a tak�e reszt� �wiata. W czasach staro�ytnych by�a wch�aniana przez Asyri�, Babiloni�, Egipt, Grecj�, Rzym, Bizan- lum i Persj�. Krzy�owanie r�nych wp�yw�w wyra�nie wida� w wielu rozleg�ych rodzinach w Ammanie. Spotka� w nich mo�na przedstawicieli trzech g��wnych grup demograficznych. Pierw- sz� z nich s� tradycyjnie p�koczownicze plemiona Beduin�w, kt�rzy obecnie w du�ej cz�ci osiedlili si� na obszarach miej- skich. Druga to rodziny, kt�re w pierwszej po�owie dwudziestego wieku przyby�y do m�odej Jordanii z s�siednich kraj�w (Syrii, Iraku, Palestyny, Libanu i Arabii Saudyjskiej). Trzecia grupa to mieszka�cy licznych miast, osad i wiosek. Ich przodkowie prowa- dzili osiad�y tryb �ycia od wielu wiek�w, czasami wr�cz od tysi�c- leci. Dowod�w istnienia wielowiekowej tradycji dostarczy�y wyko- paliska. Znalezione osady zamieszkiwali wie�niacy, kupcy, rze- mie�lnicy, w tym kobiety trudni�ce si� r�kodzie�em. Ludzie ci osiedlali si� w pobli�u wody, uprawiali ziemi�, hodowali zwierz�- ta, dzi�ki starym jak �wiat traktom kontaktowali si� z bli�szymi i dalszymi s�siadami, mieli jednak silne poczucie odr�bno�ci kul- turowej. Miasta takie jak Karak, Madaba, Irbid, Azra�, Husn, Aj- lun, And�ara, Ma'an, Akaba i wiele innych wnios�y wk�ad w to�- samo�� wsp�czesnej Jordanii. Jordania od setek lat udziela�a schronienia wielu mniejszo- �ciom etnicznym, kt�re ucieka�y przed prze�ladowaniami poli- tycznymi i przemoc�. W�r�d nich byli mieszka�cy Azji �rodko- wej - mi�dzy innymi Czerkiesi, Kurdowie i Ormianie - ma�a, ale wp�ywowa spo�eczno�� niearabskich sunnit�w, i dawni uchod�cy z Kaukazu. Dwana�cie plemion, kt�re przez sto lat, od 1764 do 1864 roku, walczy�y z Rosj�. Zgin�a ich w�wczas prawie po�owa. Supermocarstwa tamtych czas�w, Turcja i Rosja, wsp�lnie zmusi- iy pozosta�ych przy �yciu do migracji, wysy�aj�c nieszcz�snych Azjat�w w trzy miejsca �wczesnego imperium osma�skiego: do Turcji, Syrii i Jordanii. Pierwsi mieszka�cy Azji �rodkowej przy- byli w 1878 roku i pocz�tkowo osiedlili si� w staro�ytnych ruinach ^rnnianu, niezamieszkanych od czas�w Rzymian, a potem roz- przestrzenili si� na najbli�sz� okolic�. Czterdzie�ci lat p�niej 2 otwartymi ramionami powitali w Jordanii kr�la Abd Allaha i na- ychrniast go poparli. Po utworzeniu w 1921 roku Transjordanii Jaci byli wierni armii i rz�dowi. Gwardia przyboczna kr�la sk�a- 57 da�a si� g��wnie z tych wysokich, jasnosk�rych m�czyzn. Jeden z moich przyjaci�, D�amal Hikmat, mistrz ceremonii przy dwo- rze, jest potomkiem azjatyckich plemion. W Jordanii mo�na r�wnie� spotka� Czeczen�w, muzu�man�w z Kaukazu. Uciekli oni przed rosyjsk� ekspansj� w latach dzie- wi��dziesi�tych dziewi�tnastego wieku i znale�li dom na terenie �wczesnego imperium osma�skiego