463, 465 � 3 KC)...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

� 27. Skutki niewykonania lub nienale�ytego wykonania zobowi�zania Literatura: J. D�browa [w:] System, t. III. cz. l, � 56-60, 63, 64, 66, 67; ta�, Wina jako przes�anka odpowiedzialno�ci cywilnej, Wroc�aw 1968; Czach�rski, Zobowi�zania..., � 49-54; A. Brzozowski, Wp�yw zmiany okoliczno�ci na zobowi�zania w prawie polskim, Warszawa 1992; E. Kitlowski, Surogacja rzeczowa w prawie cywilnym, Warszawa 1969; � 27. Skutki niewykonania lub nienale�ytego wykonania zobowi�zania 265 A. Klein, Ustawowe prawo odst�pienia od umowy wzajemnej, Wroc�aw 1964; W. Kocot, Prawo zatrzymania w prawie cywilnym i handlowym, PiP z. 5/1994; K. Krucza�ak. Niemo�liwo�� wiadczenia w prawie zobowi�za�, Gda�sk 1981; ten�e, Skutki niemo�liwo�ci �wiadczenia wed�ug prawa cywilnego, Warszawa 1983; B. Lewaszkiewicz-Petiykowska, Niemo�liwo�� wiadczenia nast�pcza, SPE 1970, t. IV; T. Pajor, Odpowiedzialno�� d�u�nika za niewykonanie zobowi�zania, Warszawa 1982; W. Popiolek, [w:] Pietrzykowski, KC. Komentarz, s. 1130 i n.; J. Preussner-Zamorska, Niewa�no�� czynno�ci prawnej w prawie cywilnym, Warszawa 1983; Z. Radwa�ski, Uwagi o zobowi�zaniach trwa�ych (ci�g�ych) na tle Kodeksu cywilnego, SC 1969, t. X111-XIV; M. So�niak, Nale�yta staranno��. Katowice 1980; L. Stccki, Op�nienie w wykonaniu zobowi�za� pieni�nych. Pozna� 1970; ten�e, Op�nienie wierzyciela w przyj�ciu przedmiotu �wiadczenia, [w:] "Studia z prawa cywilnego", Warszawa-L�d� 1983; Stelmachowski, Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998; W. Warkallo, Gradacja winy a obowi�zek naprawienia szkody w �wietle przepis�w Kodeksu cywilnego, SP 1970, z. 26-27; T. Wi�niewski, [w:] Komentarz do KC, t. l, ks. III, s. 469 i n.; K. Wy�yn-Urbanik, Ustawowe prawo odst�pienia jako �rodek ochrony wierzyciela w razie zw�oki d�u�nika, PS Nr 11-12/95. I. Og�lne regu�y okre�laj�ce odpowiedzialno�� d�u�nika 1. Wprowadzenie Je�eli d�u�nik zachowuje si� w spos�b niezgodny z tre�ci� zobowi��- 736 ni�, w nast�pstwie czego interes wierzyciela nie zostaje zaspokojony, mo�na powiedzie�, �e narusza on zobowi�zanie, a jego zachowanie uzyskuje z tego wzgl�du kwalifikacj� zachowania bezprawnego. Odnosi si� to zar�wno do przypadk�w ca�kowitego niewykonania �wiadczenia, jak i do nienale�ytego jego wykonania polegaj�cego w szczeg�lno�ci na nieprzestrzeganiu przedstawionych w � 26 norm reguluj�cych prawid�owe spe�nienie �wiadczenia (por. Nb. 684-735). Chodzi tu o tzw. bezprawno�� wzgl�dn�, a to z uwagi na naruszenie re- 737 gu� post�powania w stosunku do wierzyciela. Natomiast tzw. bezprawno�� bezwzgl�dna polega na naruszeniu powinno�ci powszechnych, ci��cych na wszystkich cz�onkach spo�ecze�stwa. Stanowi ona przes�ank� odpowiedzialno�ci deliktowej, kt�rej tre�ci�jest pierwotny obowi�zek naprawienia szkody. Do tych sytuacji nie odnosi si� rozwa�ana obecnie odpowiedzialno�� za naruszenie powsta�ego ju� wcze�niej stosunku zobowi�zaniowego. W razie naruszenia zobowi�zania przez d�u�nika, wierzycielowi przys�uguje droga s�dowa prowadz�ca do przymusowego wykonania zobowi�zania zgodnie z jego tre�ci� (tzw. realne wykonanie zobowi�zania). Jednak�e na sankcji tego typu nie mo�na poprzesta�, poniewa� �wiadczenie pierwotne nie zawsze jest jeszcze wykonalne, a cz�sto i sam wierzyciel nie jest ju� - po up�ywie pewnego czasu - zainteresowany w jego wykonaniu zgodnie z pierwotn� tre�ci�. Ponadto nale�y mie� na uwadze, �e je�eli nawet wierzyciel Nb. 736-737 Nb. 733-735 266 Rozdzial VII. Wykonanie zobowi�za� i skutki ich niewykonania uzyska po ustalonym terminie nale�ne mu �wiadczenie, to zwykle nie prowa" i dzi to jeszcze do pe�nego zaspokojenia jego interesu. 2. Odpowiedzialno�� odszkodowawcza 738 Z powy�szych wzgl�d�w system prawny ��czy z naruszeniem zobowi�zania odpowiedzialno�� odszkodowawcz� d�u�nika, okre�lan� w j�zyku prawniczym nie�cis�ym mianem odpowiedzialno�ci kontraktowej (art. 471 i n. KC). Jak w ka�dej odpowiedzialno�ci odszkodowawczej, tak i w tym przypadku przes�ankami jej s�: 1) fakt, z kt�rym system prawny wi��e czyj�� odpowiedzialno��; 2) zwi�zek przyczynowy mi�dzy tym zdarzeniem a 3) powsta�� szkod�