o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz...

U. nr 47, poz. 211 z póŸn. zm.) sama konkurencja jest dozwolona, o ile ma charakter uczciwej. Kluczowym pojêciem dla istnienia ustawy o przeciwdzia³aniu praktykom monopolistycznym jest pojêcie praktyki monopolistycznej, bêd¹cej w przypadku kolektywnej praktyki monopolistycznej - wynikiem porozumienia co najmniej dwóch podmiotów zmierzaj¹cych do ograniczenia swobody konkurowania. Ustawodawca pos³u¿y³ siê szerok¹ definicj¹ o otwartym zakresie pojêcio- wym. Za praktyki monopolistyczne uznano porozumienia polegaj¹ce w szczególnoœci na: 1) ustalaniu, bezpoœrednio lub poœrednio, cen oraz zasad ich kszta³towania miêdzy konkurentami w stosunkach z osobami trzecimi (poziome porozumienia cenowe), 2) podziale rynku wed³ug kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych (porozumienia podzia³owe), 3) ustaleniu lub ograniczeniu wielkoœci produkcji, sprzeda¿y lub skupu towarów (porozumienia typu kontyngentowego), 4) ograniczeniu dostêpu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiêbior- ców nie objêtych porozumieniem, 5) ustaleniu przez konkurentów lub ich zwi¹zki warunków umów zawie- ranych z osobami trzecimi. Zastosowanie otwartej definicji praktyki monopolistycznej ma daleko id¹cy walor praktyczny. W du¿ym stopniu ciê¿ar oceny konkretnych stanów faktycznych zosta³ przesuniêty na organ administracji stosuj¹cy prawo. To bowiem Prezes Urzêdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie tylko kwalifikuje poszczególne stany faktyczne pod wyszczególnione w ustawie o przeciwdzia³aniu praktykom monopolistycznym sytuacje, ale w³aœnie ze wzglêdu na otwarty charakter pojêcia praktyk monopolistycznych decyduje o tym, czy oceniane porozumienie ma charakter praktyki monopolistycznej. Na rozwój pojêciowy praktyk monopolistycznych znacz¹cy wp³yw wywiera orzecznictwo s¹du antymonopolowego. W pewnym stopniu nieco odmienny, choæ pozostaj¹cy w pewnej zbie¿noœci, charakter ma indywidualna praktyka monopolistyczna. Jako ¿e norma j¹ okreœlaj¹ca ma równie¿ charakter otwarty, wyszczególnienie zawarte w usta- wie o przeciwdzia³aniu praktykom monopolistycznym jest przyk³adowe. W ramach tego pojêcia mieœci siê nadu¿ywanie pozycji dominuj¹cej [mówi¹c o pozycji dominuj¹cej rozumie siê przez to pozycjê przedsiêbiorcy, polegaj¹c¹ na tym, ¿e przedsiêbiorca ten nie spotyka siê z istotn¹ konkurencj¹ na rynku krajowym lub lokalnym; domniemywa siê, ¿e przedsiêbiorca ma pozycjê dominuj¹c¹, je¿eli jego udzia³ w rynku przekracza 40%] na rynku, a w szczególnoœci: 1 ) przeciwdzia³anie ukszta³towaniu siê warunków niezbêdnych do po- wstania b¹dŸ rozwoju konkurencji, 2) podzia³ rynku wed³ug kryteriów terytorialnych, asortymentowych lub podmiotowych, 3) sprzeda¿ towarów w sposób powoduj¹cy uprzywilejowanie niektórych przedsiêbiorców lub innych podmiotów, 4) odmowê sprzeda¿y lub skupu towarów, dyskryminuj¹c¹ niektórych przedsiêbiorców przy braku alternatywnych Ÿróde³ zaopatrzenia lub zbytu, 5) nieuczciwe oddzia³ywanie na kszta³towanie cen, w tym cen odprzeda¿y, oraz sprzeda¿ poni¿ej kosztów w celu eliminacji konkurentów, 6) narzucanie uci¹¿liwych warunków umów, przynosz¹cych przedsiêbiorcy narzucaj¹cemu te warunki nieuzasadnione korzyœci, 7) uzale¿nianie zawarcia umowy od przyjêcia lub spe³nienia przez drug¹ stronê innego œwiadczenia nie zwi¹zanego z przedmiotem umowy, którego nie przyjê³aby lub nie spe³ni³aby maj¹c zapewnion¹ mo¿liwoœæ wyboru, 8) stwarzanie konsumentom uci¹¿liwych warunków dochodzenia swoich praw (art. 5 ust. 1 ustawy). Zauwa¿yæ nale¿y, ¿e indywidualn¹ praktyk¹ monopolistyczn¹ jest jedynie wykorzystywanie sposobami okreœlonymi powy¿ej pozycji dominuj¹cej na rynku, a nie same zajmowanie i stworzenie takiej pozycji. Nie powinno wiêc podlegaæ nadzorowi dzia³anie podmiotu maj¹ce zmieniæ sytuacjê na rynku poprzez "wychodzenie" z rynku. Przedsiêbiorcom zajmuj¹cym pozycjê monopolistyczn¹ zakazuje siê równie¿: 1) ograniczania, mimo posiadanych mo¿liwoœci, produkcji, sprzeda¿y lub skupu towarów, w szczególnoœci prowadz¹cego do podwy¿szania cen, sprzeda¿y lub obni¿enia cen skupu, 2) wstrzymywania sprzeda¿y towarów prowadz¹cego do podwy¿szania cen, 3) pobierania nadmiernie wygórowanych cen. Powy¿sze zakazy maj¹ charakter norm bezwzglêdnie obowi¹zuj¹cych, w odró¿nieniu od norm wzglêdnie obowi¹zuj¹cych okreœlonych w art. 4 i 5 ustawy o przeciwdzia³aniu praktykom monopolistycznym. Ustawodawca, maj¹c na wzglêdzie ochronê interesu publicznoprawnego, za³o¿y³ wyposa¿enie organu administracji w daleko odzia³ywuj¹ce kompeten- cje. W przypadku stwierdzenia praktyk monopolistycznych Prezes Urzêdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wydaje decyzjê nakazuj¹c¹ zaniechanie tych praktyk, przy czym mo¿e on okreœlaæ warunki tego zaniechania (art. 8 ust. 1 ustawy). Bogate orzecznictwo dotycz¹ce tego¿ przepisu odnosi siê g³ównie do charakteru wskazanej decyzji jako typowego aktu admini- stracyjnego o charakterze zewnêtrznym, jak równie¿ ustosunkowuje siê ono do kwestii stosowania przepisów proceduralnych (g³ównie przestrzeganie zasad ogólnych k.p.a., jak i zbieranie materia³u dowodowego) w trakcie prowa- dzonego postêpowania. Kompetencje Prezesa Urzêdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów rozci¹gaj¹ siê na kontrolê dzia³añ prowadz¹cych do koncentracji (dzia³ania uprzednie), jak i na wydawanie nakazów maj¹cych zmniejszaæ koncentracjê (dzia³ania nastêpcze). Mo¿liwoœci oddzia³ywañ nadzorczych w sprawach ³¹czenia, przekszta³cania i rozwi¹zania podmiotów gospodarczych odpowiadaj¹ kompetencjom okreœlonym na potrzeby przeciwdzia³ania praktykom mo- nopolistycznym. Jako ¿e Prezes Urzêdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest organem administracji publicznej, postêpowanie przed nim toczy siê na zasadach i trybie okreœlonym w k.p.a