Wynalazc¹ enkaustyki kauteriowej by³ malarz Arystydes Starszy, co mia³o miejsce przy koñcu V wieku; enkaustykê pêdzlow¹ przyswoili m...

sztalugowemu malarze Pausjas z Sikionu i Nikiasz Ateñczyk. Malowid³om œciennym dawano z regu³y grub¹ wyprawê piaskowo-wapienn¹, najlepiej szeœciowarstwow¹, zwan¹ tectorium. Trzy górne warstwy wyprawy mia³y domieszkê proszku mannurkowego. Malowid³a freskowe wykonywano na mokrym tle, farbami na spoiwie z mleka wapiennego. Malowano te¿ na suchym tectorium, ale tym samym spoiwem. Czêsto stosowano technikê mieszan¹: t³o wykonywano al fresco i nastêpnie g³adzono, a motyw w³aœciwy wykonywano w technice temperowej, na sucho. Technika buon fresco znana by³a od II tysi¹clecia z kultury kreteñskiej. Z techniki enkaustyki pêdzlowej rozwinê³a siê prawdopodobnie w czasach cesarstwa rzymskiego najpierw technika mieszana, olejno-woskowa, a nastêpnie czysto olejna, kiedy wosk wyrugowano zupe³nie ze spoiwa jako uci¹¿liwy w u¿yciu. W VI w. n.e., kiedy technikê olejn¹ wspomina lekarz Aetios jako coœ zwyk³ego, by³a ju¿ ona faktem dokonanym. Przyjmuje siê, i¿ portrety mumiowe wykonane pêdzlem, ale w ¿adnej ze znanych technik, a przy tym œciemnia³e, s¹ wykonane w technice olejnej. Wynalazcami m. byli, wed³ug Greków, Egipcjanie. W Grecji najstarszymi ogniskami malarskimi by³y Korynt i Sikion. Najstarsz¹ technik¹ malarsk¹ by³a technika konturowa, zwana przez Pliniusza pictura linearis. Drug¹ faz¹ w rozwoju malarstwa antycznego by³a technika sylwetowa, singulis coloribus, technika mono-chromiczna, operuj¹ca jedn¹ z trzech farb: bia³¹, czarn¹ lub czerwon¹. Technika sylwetowa wystêpuje zwykle w po³¹czeniu z technik¹ konturow¹ jako technika mieszana, konturowo-syl-wetowa. Monochromizm wystêpowa³ nie tylko w m. archaicznym, prymitywnym. Jego udoskonalone odmiany istnia³y w epoce klasycznej, hellenistycznej i w czasach rzymskich. Drug¹ faz¹ monochromizmu by³ monochromizm stosuj¹cy œwiat³ocieñ malarski i tonowan¹ plamê barwn¹, wynaleziony najprawdopodobniej przez Zeuksisa w drugiej po³. V w. Twórc¹ trzeciej i ostatniej fazy rozwojowej antycznego m. monochromicz-nego by³ ¿yj¹cy w czasach Aleksandra Wielkiego malarz Filoksenos z Eretrii, wynalazca techniki zw. p³etwa compendiarfa. Operowa³a ona równie¿ œwiat³ocieniem malarskim, ale celowo negowa³a rysunek konturów motywów, co tak irytowa³o Kwintyliana czy Petroniusza. Pojêcie o malowid³ach wykonanych monochromicznie w picturia compendiaria daje ¿ó³ty fresk z domu Liwii na Palatynie. Przy koñcu VII lub na symym pocz¹tku VI w. p.n.e. malarz ateñski Eumaros wprowadzi³ odmienn¹ farbê kamacyjn¹ dla obu p³ci: dla kobiet bia³¹, dla mê¿czyzn ¿ó³taw¹. W m. wazowym, zw³aszcza w stylu czamofigu-rowym, karnacja mê¿czyzn ze wzglêdów technicznych jest czarna. Ró¿nice wówczas miêdzy m. sztalugowym a stosowanym, jak np. wazowym, by³y niewielkie i g³ównie techniczne: m. artystyczne pos³ugiwa³o siê technik¹ tempery i mia³o bia³e t³o malarskie, natomiast m. wazowe operowa³o farbami ceramicznymi i glinianym podobraziem wazowym. Oko³o po³. V w. p.n.e. zasz³y w greckim m. sztalugowym zasadnicze zmiany. Polignot z Tazos, twórca s³ynnych malowide³ œciennych, i Ateñczyk Mikon wprowadzili do greckiego m. sztalugowego, dotychczas przewa¿nie monochromicznego, czwart¹ farbê, ¿ó³t¹. Z t¹ chwil¹ m. sta³o siê m. oligochromicz-nym (kilkubarwnym), czterobarwnym. Oligo-chromistami byli najs³ynniejsi greccy malarze drugiej po³. V i IV w. p.n.e. z Apellesem, Zeuk-sisem, Parrasjosem na czele. Malarz Agatarchos z Samos po raz pierwszy w dziejach œwiata odkry³ i opracowa³ zasady perspektywy liniowej i sporz¹dzi³ perspektywicznie wykonane dekoracje do jednej z tragedii Ajschylosa. Innowacja podoba³a siê. Sofokles wprowadzi³ na sta³e m. perspektywiczne (nazwane od miejsca wystawienia m. scenicznym, skemgrafia) do teatru ateñskiego. Za podniet¹ Agatarchosa uczeni Anaksa-goras z Klazomenaj i Demokryt z Abdery pracowali dalej nad tym zagadnieniem, a przedstawicielowi z³otej m³odzie¿y ateñskiej, Alkibiadesowi, tak siê podoba³y obrazy namalowane perspektywicznie, ¿e przez uwiêzienie Agatarchosa w swoim mieszkaniu prywatnym zmusi³ go do ozdobienia œcian mieszkania takimi malo- -IB(BIU yafzsJBiA Anz3iuioJqoo3iio 'Bnrazpoqood oSappwa BS 3} AsidazJd zi 'OBiApul araizp oSaMS mpazood Bn •BzpJ3iA}s ures uo 03 *Bso{iqd03qJ, nrappBiBuAa apsiA^zao (AI ain oSan[SJB(mu BlirapOpBIMS BOTBMOSO³S UI31S^S U3J, '(9WVf SS.19A -uos) n{¥ op 'BnoooJApo B(Kq spzsaJA za} Aza '(SU3f3t(fSD.t WW9JX9p p0) OMBJd TO '(W/OIJ9A tUO.t)SMlS p0 IS) OM8( BU 003IU BUOOOJMZ Z31 ^za '(aiJof ouayl uf) wKofeyloi} ro(op;M M C(Aq ZJBMI Azo :XZJBA³ anialAB³sn po oipBuod O{BZ -a\vz arcrapopBiMS anrazpa^ •azsfaniiisfBn snrap (pBp[ BUJBZ3 feqJBJ fetUBS ZBJO itl^p^X^ felTOMZ 'faarezo i fauoMJazo z tirezsaliH feqJCJ 3ani05[ B^ -Xuuiai3 BZ Sis (BMBpAw 2reJqo iisaf 'ni[pBdAtt M 03((A» (p'8!^ II wtWt³J •fanoAuaza oqp f3uo[ -alzoiimara ^qreJ i3SO(i fazsi[SiA siu^pop zazJd 3UBi(Si(zn 'azsfamiis ainara {pepi ui3}0d 'f3tBiq XqJtJ owili fa»siiap fauKatiuBit KqJBJ op anrezs -amiop zazJd 'J miituni 'p³BiMS qoAzsMJaid SqreJ {p^p[ 18(011 z 'faaoAuazo AqJBJ ooani f3»si[3p fan -K3BUJB5[ AqJBJ op anrezs3iuiop zaz³d (BA\t5[sAzn 'J oyo^ 'AMOZOJ XzsAuaid 9913 •f3UO[aizouni3p AqJBJ o33iu stfiwts WOJ vwnqw3ut op aiirezs -3iuiop zazJd pMp(s^zn ogawzouuisp CTuap oS3ZSA\J3id &qrej[ 'nzBJqo ymyeCszid atu S¹ 'm -ap tinazpBpi po (OTAzoBz 'BjaaloopBrM^ eniazp -Bp[ 'o3aAOJorBA BnreAoppom op (izpoq33zid aind&iSBn •e 'rapsod q3XireMOiBin B(Bp ai^red siSBU i ZJBMI CTI ptp(pod ZJE[BUI {TqoJ qoKnpfa -Bnre3[ qJBJ qoK} z fsnpaf z 'fanopizoirmap i fan -o».Ktx3 'f3l{9z 'fa{Biq :qJBJ q33J8»zo anrezsanuz zazJd nu¥B³SMod 'nuAnBzsanu mreq.rBJ Aj^q auMoBu