Czyta�em go jako ch�opiec...

Upokorzenie smakuje tak samo w ustach każdego człowieka.

Jak to idzie? Pr�bowa� sobie przypomnie�. Obliza� wargi i to widocznie pomog�o. - Dla niekt�rych jesie� zapada szybko i pozostaje z nimi do ko�ca �ycia. Po wrze�niu nast�puje pa�dziernik, po pa�dzierniku listopad, a potem zamiast grudnia i narodzin Chrystusa, gwiazdy betlejemskiej i powszechnej rado�ci zn�w rozpoczyna si� wrzesie�, nast�pnie stary pa�dziernik i tak dalej, ca�ymi latami, bez zimy, wiosny i o�ywczego tchnienia lata. Dla owych istot jesie� stanowi naturaln� por�, jedyn� znan� im pogod�. Sk�d pochodz�? Z kurzu. Dok�d odchodz�? Do grobu. Czy w ich �y�ach p�ynie krew? Nie, nocny wiatr. Co szemrze w ich g�owach? Robaki. Co przemawia ich ustami? Ropuchy. Co spogl�da przez ich oczy? W��. Co s�ucha ich uszami? Mi�dzygwiezdna otch�a�. Przesiewaj� burz� ludzko�ci w poszukiwaniu dusz, po�eraj� cia�o rozs�dku, zape�niaj� grobowce grzesznikami. Gor�czkowo pr� naprz�d, rozbiegaj�c si� niczym robactwo - skradaj� si�, czaj�, snuj�, przyzywaj� do siebie, sprawiaj�, �e cie� pada na ksi�yc, a czyste wody m�c� si� gwa�townie. Na d�wi�k ich g�os�w p�ka nawet paj�czyna. Tacy w�a�nie s� jesienni ludzie. Strze�cie si� ich. Po chwili obaj ch�opcy odetchn�li z ulg�. - Jesienni ludzie! - rzuci� Jim.- Jasne! - A zatem - Will prze�kn�� lin� - to znaczy, �e my jeste�my letnimi lud�mi? - Niezupe�nie.- Charles Halloway pokr�ci� g�ow�. - Cho� wy jeste�cie bli�si lata ni� ja. Je�li nawet kiedy� by�em prawdziw� letni� osob�, mia�o to miejsce dawno temu. Wi�kszo�� z nas zatrzymuje si� w p� drogi. Skryte w nas sierpniowe popo�udnia pozwalaj� odp�dzi� ch��d listopada. Prze�ywamy dzi�ki zachowanym w pami�ci wspomnieniom czwartego lipca. Bywaj� jednak chwile, gdy wszyscy jeste�my jesiennymi lud�mi. - Nie ty, tato! - Nie pan, panie Halloway! M�czyzna odwr�ci� si� szybko i dostrzeg� spogl�daj�ce z bladych twarzy czujne oczy, r�ce wsparte na kolanach, gotowe do ucieczki. - To tylko pewnie przeno�nia. Spokojnie, ch�opcy. Teraz interesuj� mnie fakty. Will, czy naprawd� znasz swojego tat�? Czy nie powinni�my pozna� si� nawzajem, je�li razem zamierzamy walczy� z przybyszami? - Pewnie - odetchn�� Jim. - Kim pan jest? - Do diaska, wiemy, kim jest! - zaprotestowa� Will. - Czy rzeczywi�cie? - odrzek� jego ojciec. - Przekonajmy si�. Charles William Halloway. Nie ma we mnie nic niezwyk�ego, poza faktem, �e sko�czy�em ju� pi��dziesi�t cztery lata, co dla ka�dego w tym wieku stanowi prawdziwy cud. Urodzi�em si� w Sweet Water, mieszka�em w Chicago, prze�y�em na ulicach Nowego Jorku, b��ka�em si� po Detroit, kr��c po niezliczonych miejscach, a� w ko�cu przyby�em tutaj, zwiedziwszy biblioteki ca�ego kraju, bowiem lubi�em by� sam, uwielbia�em dopasowywa� zamkni�te w ksi��kach obrazy do tego, co ogl�da�em na w�asne oczy. I w�wczas, w trakcie kolejnej ucieczki, kt�r� nazywa�em podr�, kiedy sko�czy�em trzydzie�ci osiem lat, twoja matka przygwo�dzi�a mnie jednym kr�tkim spojrzeniem. Od tej pory mieszkam tutaj. Nadal jednak najlepiej czuj� si� w nocy w bibliotece, skryty przed deszczem ludzi. Czy to m�j ostatni przystanek? Mo�liwe. Po co w og�le tu jestem? W tej chwili wygl�da na to, �e mam wam pom�c. Urwa�, spogl�daj�c na obu ch�opc�w i ich m�ode delikatne twarze. - Tak - rzek� w ko�cu. - Bardzo p�no do��czam do gry. Aby wam pom�c. Rozdzia� XXXIX Okna biblioteki, �lepe w mroku nocy, zagrzechota�y nagle zgodnym ch�rem. M�czyzna i dwaj ch�opcy odczekali, p�ki wiatr zn�w nie ucich�. W�wczas Will powiedzia�: - Tato, ty zawsze nam pomaga�e�. - Dzi�ki, ale to nieprawda. - Charles Halloway przyjrza� si� swej jak�e pustej d�oni. - Jestem g�upcem. Stale patrzy�em ci przez rami�, by przekona� si�, co nas czeka zamiast spogl�da� wprost na ciebie i ujrze� nasze teraz i tutaj. Ale te�, cho� niewielka to pociecha, trzeba pami�ta�, �e ka�dy cz�owiek jest g�upcem. Przez ca�e �ycie musimy pracowa�, wykupywa� si�, zn�w wsiada� na pok�ad, wi�za� liny, �ata� dziury w tynku, klepa� ludzi po policzkach, ca�owa� po czo�ach, �mia� si�, p�aka�, jako� sobie radzi� w oczekiwaniu na dzie�, kiedy oka�emy si� najwi�kszymi g�upcami ze wszystkich i krzykniemy: "Pomocy!" W�wczas za� wystarczy nam odpowied� jednej jedynej osoby. Widz� to tak wyra�nie - dzi� wiecz�r w ca�ym kraju pe�no jest miast, miasteczek i zwyk�ych wsi, ocean�w g�upoty, w kt�rych wr�cz roi si� od durni�w. Wystarczy, by pojawi� si� lunapark i potrz�sn�� dowolnym drzewem, a z ga��zi posypie si� grad g�upc�w